سد تنظیمی انحرافی گتوند علاوه بر آبیاری حدود ۳۴ هزار هکتار از اراضی تحت پوشش، یکی از جاذبههای گردشگری و دیدنی این شهرستان است اما لایروبی نشدن دریاچه منجر به رشد بیرویه نیزار شده و این موضوع ممکن است در آینده برای سد ایجاد بحران کند.
گسترش نیزارها از معضلات اصلی دریاچه سد تنظیمی گتوند است؛ این نیزارها علاوه بر ایجاد مشکل برای بهره برداری از آب منجر به آلودگی بیشتر و زوال کمی و کیفی آب رودخانه کارون در شهرستان گتوند میشوند.
پس از مشکلات سدگتوند علیا و گنبدهای نمکی دریاچه و تاثیر آن بر کیفیت آب و دیگر معضلات نظیر تخریب اراضی پایین دست، حال شاهد رشد بیرویه نیزارها پشت سد تنظیمی انحرافی گتوند و لایروبی نشدن آن هستیم که نیازمند اقدام عملی و تسریع برای لایروبی دریاچه است.
سد تنظیمی انحرافی گتوند در دهه ۵۰ با هدف آبیاری اراضی مناطق گتوند، عقیلی و دیمچه طراحی و احداث شده بود.
عملیات احداث این شبکهها به همراه سد تنظیمی انحرافی گتوند در سال ۱۳۵۳ آغاز و در سال ۱۳۵۵ تکمیل شد و بلافاصله مورد بهره برداری قرار گرفت.
سد تنظیمی انحرافی گتوند بر روی رودخانه کارون احداث و موجب بالا رفتن سطح آب رودخانه در بالادست و محل دریاچه سد شد؛ با توجه به این موضوع دریاچه بر اراضی طرح مسلط و آبیاری آنها به صورت ثقلی انجام میشود.
مساحت خالص اراضی زیرپوشش این شبکهها افزون بر ۳۴ هزار هکتار است که حدود سه هزار و ۵۰۰ هکتار آن زیرپوشش سه ایستگاه پمپاژ گتوند، پهونده و نگاز با مجموع ظرفیت پمپاژ ۸۵/۱۱ مترمکعب در ثانیه قرار دارد.
یکی از فعالان محیط زیست شهرستانگتوند درخصوص معضل لایروبی نشدن دریاچه سد تنظیمی انحرافی این شهرستان به خبرنگار ایرنا گفت: این سد تنظیمی انحرافی در حال حاضر با انبوهی از رسوبهای رودخانهای مواجه شده که طی سالها از بالادست در محل دریاچه سد انباشت شدهاند.
وحید طالبوند با بیان اینکه دریاچه سد تنظیمی گتوند به یک محل انباشت از نیزار تبدیل شده است، ادامه داد: دریاچه سد موجب تاثیرات منفی محیط زیستی در مسیر و سواحل پایین دست رودخانه شده که مهمترین تاثیر آن، انباشت رسوبات و نیزارها، آلوده شدن مناطق پایین دست و حاشیهای کارون به نیزار و تغییرات اکوسیستمی ساحل کارون در شهرستان گتوند و حتی نواحی پایین دست شهرستان است.
وی با تاکید بر لزوم لایروبی این دریاچه توسط سازمان آب و برق خوزستان اظهارداشت: لایروبی دریاچه پشت سد تنظیمی گتوند و کنترل محیط نیزاری، از انتقال این نیزارها به پایین دست رودخانه و اراضی کشاورزی شهرستان گتوند جلوگیری میکند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان گتوند نیز در گفت و گو با خبرنگار ما با بیان اینکه لایروبی مخزن سد چندین سال به تعویق افتاده است، گفت: با توجه به اینکه رسوبات باعث رشد نیزار در اکوسیستم میشوند، تنوع زیست اکوسیستم دریاچه سد تنظیمی گتوند تغییر کرده است.
عبدالحسین کریمی با بیان اینکه رشد نیزار مشکلاتی برای زیستگاه در این منطقه ایجاد کرده است، افزود: نیزار در دوسوم دریاچه پشت سد تنظیمی گتوند رشد کرده است که این موضوع در آینده مشکل ساز میشود.
وی ادامه داد: لایروبی دریاچه سد تنظیمی گتوند وظیفه سازمان آب و برق خوزستان است و باید برای خارج کردن توده گیاهان و همچنین افزایش حجم مخزن هرچه سریعتر انجام شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان گتوند با اشاره به پیگیریهای انجام شده در این زمینه اظهارداشت: چند مرتبه مکاتباتی برای رفع این مشکل از سوی اداره حفاظت محیط زیست انجام شده اما تاکنون اقدام عملی صورت نگرفته است.
تلاش چند روزه خبرنگار خبرگزاری ما خوزستان برای پیگیری این معضل، به علت پاسخ ندادن مدیر روابط عمومی و مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان بینتیجه ماند.
مدیر شرکت بهره برداری از شبکه آبیاری و زهکشی کارون بزرگ(گتوند) زیر مجموعه سازمان آب و برق خوزستان نیز پیش از این اعلامکرده بود مجوزی برای مصاحبه در این خصوص ندارد.
تاخیر در لایروبی دریاچه سد تنظیمی انحرافی گتوند در آینده به بحرانی جدی تبدیل میشود و لازم است اقدام لازم در این زمینه صورت گیرد.
شهرستان گتوند در شمال خوزستان دارای ۲ بخش مرکزی و عقیلی و پنج شهر گتوند، صالح شهر، ترکالکی، جنت مکان، سماله و ۴۵ روستا است.