فعالان محیط زیست در روزهای اخیر در حالی نسبت به تخریب بخشی از پارک ملی کرخه در شهرستان شوش هشدار داده‌اند که ماشین‌آلات حفاری و لوله‌های بزرگ طرح آبرسانی غدیر در اطراف این جنگل مستقر شده‌اند. اگر چه عملیات اجرایی این طرح آبرسانی از حدود یک هفته پیش با رسیدن به مرز پارک ملی کرخه متوقف شده اما هنوز نگرانی از ادامه طرح وجود دارد.
عضو انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش در گفت وگو با خبرنگار ایرنا خواستار توقف فعالیت طرح آبرسانی غدیر در محدوده پارک ملی کرخه شد و گفت: از هفته گذشته متوجه شدیم که طرح غدیر به شمال پارک ملی کرخه رسیده و مجریان طرح در آستانه ورود به پارک هستند.
احمد زالی افزود: اینطور که مشخص شده قرار است در پارک ملی کرخه حفاری صورت گیرد و لوله‌هایی با قطر ۲.۵ متر از میانه این پارک عبور کند، این در حالی است که پارک ملی کرخه زیستگاه گوزن زرد و قسمت شمال پارک از نظر پوشش گیاهی جزو انبوه‌ترین و غنی‌ترین بخش‌های این منطقه حفاظت شده است و در صورت لوله‌گذاری تخریب بسیار وسیع خواهد بود.
طرح آبرسانی غدیر بزرگ‌ترین طرح آبرسانی کشور است که برای تامین آب تعدادی از شهرها و روستاهای خوزستان از رودخانه کرخه اجرا شده و قرار است سد دز جایگزین آن شود.
زالی اضافه کرد: پیش از این قرار بود طرح غدیر از مسیر دیگری عبور کند اما به دلیل گذر از محوطه ایوان کرخه، میراث فرهنگی مانع کار شده است.
وی ادامه داد: طرح آبرسانی غدیر که فاقد ارزیابی محیط زیستی است پیش از این باعث تخریب‌هایی در منطقه حفاظت شده میشداغ نیز شده بود اما خودسرانه در حال اجراست، سازمان آب و برق خوزستان مدعی است کانال آبرسانی در دشت آزادگان پیش از تبدیل میشداغ به منطقه حفاظت شده ساخته شده، اما پارک ملی کرخه سال‌هاست که جزو مناطق چهارگانه محیط زیست است.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: طرح آبرسانی غدیر به این دلیل اجرا شده که روخانه کارون به دلیل کاهش آبدهی و تخلیه فاضلاب چندین شهر توان تامین آب شرب شهرهای مسیر خود را ندارد و این تخریب‌ها در واقع در امتداد طرح‌های مخرب انتقال آب کارون و سدسازی بی‌رویه است که باعث تلمبار شدن مشکلات محیط زیستی می‌شود.
وی تاکید کرد: انتظار ما این است که سازمان حفاظت محیط زیست در مقام دفاع از پارک ملی کرخه برآید و مجوز عبور این طرح از پارک ملی و تخریب آن را صادر نکند.
تهدید به تخریب ۱۱ هکتار از پارک کرخه
پارک ملی کرخه پس از یافتن آخرین بازمانده‌های گوزن زرد در دهه ۱۳۳۰ ابتدا به عنوان پارک وحش و سپس در سال ۱۳۴۹ به عنوان پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تبدیل شد، سپس در سال ۱۳۸۹ به پارک ملی ارتقا یافت.
جنگل‌های کرخه و دز آخرین بازمانده جنگل‌های نیمه گرمسیری دنیا هستند که در گذشته از سوریه تا ایران وسعت داشته است.
رییس پارک ملی کرخه نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در صورت عبور لوله‌های طرح آبرسانی غدیر از پارک ملی کرخه تخریب ۱۱ هکتار از اراضی این پارک را به دنبال خواهد داشت و طبق برآوردها یک هزار اصله درخت و نهال و بوته نابود می‌شود.
محمد الوندی با بیان اینکه صدور مجوز فعالیت در پارک‌های ملی تنها در اختیار شورای عالی محیط زیست است، افزود: اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان مخالفت خود را با عبور طرح غدیر از پارک ملی کرخه طی نامه‌ای اعلام کرده، و به قرارگاه خاتم به عنوان پیمانکار این طرح اخطار داده شده و این موضوع را به فرمانداری شوش نیز اعلام کردیم.
وی اضافه کرد: بر اساس برنامه سال ۹۸ ، قرار نبود که طرح غدیر از پارک ملی کرخه عبور کند اما ظاهرا به دلیل مخالفت میراث فرهنگی، مسیر آن را تغییر داده‌اند.
الوندی ادامه داد: عرض منطقه‌ای که قصد دارند آن را حفاری و لوله‌گذاری کنند، بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ متر است و با توجه به پوشش گیاهی انبوه به آن منطقه خسارت بالایی وارد خواهد کرد.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه می‌خواهند با این لوله‌گذاری، یک مسیر دائمی ایجاد کنند که همیشه شرایط تعمیر و نگهداری و نگهبانی داشته باشد، این مساله امنیت منطقه را برای حضور حیات وحش و پرندگان مختل می‌کند و گردشگری بی‌ضابطه و بریدن درختان را افزایش می‌دهد.
الوندی با بیان اینکه مسیر دیگری برای اجرای طرح آبرسانی غدیر پیشنهاد دادیم گفت: به نظر می‌آید این مسیر به دلیل هزینه کمتر برای طرح انتخاب شده اما انتظار داریم مسیر طرح را تغییر دهند.
در انتظار پاسخ
طرح آبرسانی غدیر با هدف تامین پایدار آب شرب برای شهرهای مرکزی، جنوبی و غربی خوزستان (شامل ۲۶ شهر و یک هزار و ۶۰۸ روستا) که پیش از این از کارون تامین می‌شدند، طراحی شده و از ابتدا نیز بدون داشتن مجوزهای محیط زیست و میراث فرهنگی کار خود را آغاز کرد. اکنون آب مورد نیاز این طرح از سد کرخه تامین می‌شود و در افق طرح، سد دز منبع تامین آب غدیر است.
معاون آبرسانی سازمان آب و برق خوزستان در همین رابطه گفت: برای گرفتن مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست و شورای عالی محیط زیست اقدام کرده و اهمیت این طرح را شرح دادیم و در انتظار پاسخ هستیم.
صابر علیدادی افزود: در حال حاضر با سه سناریور روبرو هستیم که شامل موافقت سازمان حفاظت محیط زیست و اخذ مجوز برای ادامه کار در پارک ملی کرخه، مسیر جایگزین و مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست هستیم.
وی با بیان اینکه طرح غدیر هنوز وارد پارک ملی کرخه نشده، اضافه کرد: تلاش برای اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست و بررسی راهکارهای جایگزین به صورت همزمان در حال انجام است اما باید در نظر داشت که بهترین گزینه از نظر فنی و اقتصادی عبور از پارک ملی کرخه است.
علیدادی درباره علت انجام نشدن مطالعات زیست محیطی و میراث فرهنگی طرح غدیر به عنوان یکی از طرح‌های عمرانی کلان گفت: در طرح غدیر مطالعه حین اجرا انجام می‌شود، زیرا طول این طرح یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر و اجرای آن زمان‌بر است، از سوی دیگر مجوزها مدت‌دار هستند و اعتبارات نیز به صورت مرحله به مرحله اختصاص می‌یابد، بنابراین نمی‌توان مطالعه را پیشاپیش انجام داد.
وی تاکید کرد: همه مجوزهای لازم برای اجرای طرح غدیر اخذ شده و در جایی که پوشش گیاهی تخریب شده آن را احیا کرده‌ایم.
طرح تخریب میراث
طرح آبرسانی غدیر ۳۰ محوطه تاریخی و چهار منطقه حفاظت شده محیط زیست در خوزستان شامل منطقه چهل پا در اندیمشک، ام الدبس در دشت آزادگان، میشداغ در شوش و تالاب بین المللی شادگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد که این مسئله علاوه بر تمام مسیر لوله گذاری در این طرح از شمال تا جنوب استان است.
پیش از این در دی ماه ۱۳۹۹ نیز ۱۱ هکتار از جنگل‌های حفاظت شده کرخه برای ساخت سیل‌بند از بین رفت.
آیا تخریب این بار نیز در انتظار پارک ملی کرخه است؟
