به گزارش حاشیه خبر، هنگامی که بدن قادر به تنظیم موثر دمای خود نباشد، گرما به طور بالقوه منجر به علائمی مانند تعریق بیش از حد، سرگیجه، حالت تهوع، ضربان قلب سریع و در موارد شدید گرمازدگی میشود.
اقدامات پیشگیرانه شامل نوشیدن آب کافی، پوشیدن لباس‌های سبک و قابل تنفس، جستجوی سایه و پرهیز از فعالیت‌های شدید در طول گرمای شدید است. در این بررسی از وبسایت «همشهری آنلاین» در مورد داغ شدن بدن نشانه چیست صحبت می‌کنیم.
داغ شدن بدن یعنی چه؟
گرمای بیش از حد بدن که به عنوان هایپرترمی نیز شناخته میشود، زمانی رخ می‌دهد که دمای داخلی بدن از توانایی آن برای تنظیم و خنک کردن موثر خود فراتر رود. این مشکل معمولاً به دلیل مختلف رخ می‌دهد. هنگامی که بدن بیش از حد گرم میشود، سیستم تنظیم حرارت که عمدتاً توسط هیپوتالاموس کنترل میشود تحت کنترل قرار می‌گیرد. داغ شدن بدن منجر به علائمی مانند تعریق بیش از حد، برافروختگی پوست، سرگیجه، حالت تهوع، ضربان قلب سریع یا حتی گرفتگی گرما میشود.
اگر گرمای بیش از حد بدن درمان نشود، این مشکل می‌تواند به گرمازدگی شدید منجر شود. گرمازدگی شدید یک عامل تهدید کننده زندگی محسوب میشود که در آن دمای بدن به بالای ۱۰۴ درجه فارنهایت (۴۰ درجه سانتی گراد) می‌رسد و باعث آسیب احتمالی به مغز، اندام‌ها و بافت‌ها میشود.
علائم داغ شدن بدن
قبل اینکه در مورد داغ شدن بدن نشانه چیست صحبت کنیم، بیایید علائم این مشکل را بررسی کنیم:
- تعریق بیش از حد: تلاش بدن برای خنک کردن با آزاد کردن گرما از طریق تبخیر رخ می‌دهد.
- پوست برافروخته یا قرمز: رگ‌های خونی گشاد می‌شوند تا گرما را آزاد کنند و باعث قرمزی می‌شوند.
- ضربان قلب سریع: قلب برای گردش خون و دفع گرما، خون را سریع‌تر پمپاژ می‌کند.
- سرگیجه یا سبکی سر: باعث کاهش جریان خون به مغز به دلیل کم آبی یا فشار خون پایین میشود.
- حالت تهوع یا استفراغ: پاسخی به استرس گرمایی بدن است که بر سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارد.
- گرفتگی عضلات: ناشی از از دست دادن الکترولیت‌ها و کم آبی بدن است.
- سردرد: به دلیل کم آبی بدن یا افزایش فشار روی سیستم تنظیم حرارت بدن رخ می‌دهد.
- خستگی یا ضعف: بدن از انرژی بیش از حد برای خنک کردن خود استفاده می‌کند که منجر به خستگی میشود.
- گیجی یا سرگردانی: یک علامت هشدار دهنده استرس ناشی از گرمایی شدید یا گرمازدگی است.
- عدم تعریق: بدن در مراحل پیشرفته ممکن است تعریق را متوقف کند. این موضوع منجر به افزایش دمای داخلی خطرناک میشود.
علت داغ شدن بدن چیست؟
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ در ادامه به علل رایج گرمای بیش از حد اشاره می‌کنیم:
گرمازدگی و سایر بیماری‌ها
گرمازدگی یک بیماری جدی است و زمانی رخ می‌دهد که دمای داخلی بدن به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دمای بالا یا فعالیت شدید، به طور قابل توجهی بالاتر از حد طبیعی باشد. به طور معمول، بدن از طریق تعریق خود را خنک می‌کند، اما در هنگام گرمازدگی، بدن نمی‌تواند دمای خود را به طور موثر تنظیم کند.
برخی از بیماری‌های پزشکی با آسیب رساندن به مکانیسم‌های خنک کننده طبیعی بدن به گرم شدن بیش از حد بدن منجر میشود. به عنوان مثال، مشکلی مانند پرکاری تیروئید باعث میشود که غده تیروئید مقادیر زیادی هورمون تولید کند. این موضوع سرعت متابولیسم بدن را تسریع کرده و باعث گرم شدن بدن میشود.
ورزش یا فعالیت بدنی شدید
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ ورزش یا فعالیت بدنی شدید می‌تواند منجر به گرمازدگی، به ویژه در محیط‌های گرم و مرطوب شود. بدن هنگام درگیر شدن در فعالیت‌های شدید گرما تولید می‌کند و در آب و هوای گرم‌تر، توانایی دفع آن گرما به طور فزاینده‌ای دشوار میشود. تعریق به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند، اما در شرایط شدید، تعریق بیش از حد می‌تواند منجر به کم آبی بدن و عدم تعادل در الکترولیت شود. اگر بدن نتواند به اندازه کافی خنک شود، دمای داخلی بدن می‌تواند به سطوح خطرناک افزایش یابد و باعث گرمازدگی شود. ورزشکاران و هر کسی که در فعالیت بدنی در دمای بالا شرکت می‌کند، باید اقدامات احتیاطی مانند هیدراته ماندن (نوشیدن آب زیاد)، پوشیدن لباس مناسب و پرهیز از ساعات اوج گرما را برای جلوگیری از بیماری‌های مربوط به گرما اتخاذ کنند.
پوشیدن لباس‌های نامناسب
پوشیدن لباس‌های نامناسب می‌تواند به طور قابل توجهی خطر گرمازدگی را افزایش دهد. لباس‌هایی که خیلی سنگین، تنگ یا از مواد غیر قابل تنفس ساخته شده‌اند، گرما را در نزدیکی پوست به دام میندازند و توانایی بدن برای آزاد کردن گرمای اضافی را کاهش می‌دهند. به عنوان مثال، پارچه‌های مصنوعی، لباس‌های تیره رنگ و لایه‌های ضخیم در هوای گرم ایده آل نیستند، زیرا مانع از تهویه و تبخیر عرق می‌شوند. علاوه بر این، پوشیدن بیش از حد لایه‌ها یا مواد عایق از پخش شدن گرما جلوگیری می‌کند و باعث گرم شدن سریع بدن میشود. پوشیدن لباس‌های سبک، گشاد و رنگ روشن برای کمک به حفظ دمای بدن ضروری است.
پرکاری تیروئید
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ پرکاری تیروئید وضعیتی است که در آن غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید تولید می‌کند. این هورمون‌ها سرعت متابولیسم بدن را افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند بدن گرمای بیشتری از حد معمول تولید کند. این تولید بیش از حد گرما، همراه با کاهش توانایی بدن برای خنک شدن می‌تواند منجر به گرمازدگی شود. علائمی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق و ضعف عضلانی بیشتر در خطر گرمازدگی نقش دارند. افراد مبتلا به پرکاری تیروئید باید بیماری خود را به دقت کنترل کنند. آنها به خصوص در هوای گرم باید آب زیادی بنوشند و از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنند.
استرس و اضطراب بیش از اندازه
استرس و اضطراب بیش از حد می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث گرمازدگی حتی در هوای سردتر شود. استرس پاسخ «جنگ یا گریز» بدن را فعال می‌کند و باعث افزایش سطح آدرنالین و کورتیزول میشود. این هورمون‌های استرس منجر به افزایش ضربان قلب و جریان خون می‌شوند و گرمای بیشتری را در بدن تولید می‌کنند. علاوه بر این، استرس می‌تواند توانایی بدن برای تنظیم موثر دما را به دلیل افزایش تعریق و کم آبی بدن مختل کند. افرادی که استرس یا اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند باید تکنیک‌های تمدد اعصاب، هیدراتاسیون و خونسردی را برای جلوگیری از مشکلات سلامتی مرتبط با گرما در اولویت قرار دهند.
یائسگی و تغییرات هورمونی در زنان
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ یائسگی و تغییرات هورمونی در زنان به طور قابل توجهی بر توانایی بدن در تنظیم دما تاثیر می‌گذارد. در طول یائسگی، نوسانات هورمونی، به ویژه کاهش سطح استروژن، منجر به اتساع عروق (گشاد شدن رگ‌های خونی) میشود که باعث میشود پوست گرم‌تر و حساس‌تر به گرما شود. علاوه بر این، ترموستات بدن (هیپوتالاموس) در کنترل دمای بدن کمتر موثر میشود و خطر گرم شدن بیش از حد را افزایش می‌دهد. گرگرفتگی و تعریق شبانه در این دوره علائم رایجی هستند که می‌توانند شرایط مرتبط با گرما را بدتر کنند. به طور کلی، مدیریت دمای بدن در هوای گرم برای بانوان در شرایط خاص ضروری می‌کند.
قند خون بالا و دیابت
سطح بالای قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند بر توانایی بدن در تنظیم دما تاثیر بگذارد و خطر گرمازدگی را افزایش دهد. قند خون بالا باعث کم آبی بدن میشود، زیرا بدن تلاش می‌کند تا گلوکز اضافی را از طریق افزایش ادرار دفع کند. کم آبی توانایی بدن برای خنک کردن خود از طریق تعریق را مختل می‌کند. علاوه بر این، آسیب عصبی مرتبط با دیابت می‌تواند عملکرد غدد عرق را کاهش داده و اتلاف گرما را بیشتر به خطر بیاندازد. افراد مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را به دقت کنترل کنند، نوشیدن آب کافی را در نظر بگیرید و از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما اجتناب کنند تا خطر گرمازدگی به حداقل برسد.
بیماری آنهیدوز
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ بیماری آنهیدوز وضعیتی است که در آن بدن قادر به تولید عرق نیست یا توانایی خود را برای تعریق موثر کاهش می‌دهد. این وضعیت به طور قابل توجهی مکانیسم خنک کننده طبیعی بدن را مختل می‌کند و افراد را در برابر گرمازدگی آسیب پذیر می‌کند. علل آنهیدروز ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، برخی شرایط پزشکی یا آسیب عصبی موثر بر غدد عرق باشد. گرما بدون تعریق در داخل بدن جمع میشود که این موضوع منجر به هایپرترمی میشود. افراد مبتلا به آنهیدروزیس باید اقدامات احتیاطی شدیدی مانند ماندن در داخل خانه، استفاده از وسایل خنک کننده و لباس پوشیدن مناسب برای جلوگیری از گرمازدگی را انجام دهند.
راهکارهای درمان داغ شدن بدن
در ادامه به راهکارهای درمان داغ شدن بدن اشاره می‌کنیم:
- آب کافی بنوشید: نوشیدن مقدار زیادی آب برای حفظ دمای مناسب بدن و جلوگیری از کم آبی بدن که می‌تواند بیماری‌های مرتبط با گرما را تشدید کند، ضروری است.
- لباس‌های سبک بپوشید: لباس‌های تنفس پذیر، گشاد و رنگ روشن را انتخاب کنید تا گرما از بین برود و از گرمای بیش از حد جلوگیری شود.
- از تهویه مطبوع استفاده کنید: از فن‌ها، تهویه مطبوع یا دستگاه‌های خنک کننده برای کاهش دمای محیط اطراف خود و ایجاد یک محیط راحت استفاده کنید.
- دوش آب سرد بگیرید: گرفتن دوش یا حمام خنک می‌تواند به تنظیم دمای بدن و کاهش احتباس گرما کمک کند.
- فعالیت بدنی را محدود کنید: برای به حداقل رساندن خطر گرمای بیش از حد، از انجام فعالیت‌های سنگین به ویژه در ساعات اوج گرما خودداری کنید.
- در سایه استراحت کنید: به دنبال سایه و استراحت در محیط‌های خنک‌تر باشید تا به بدنتان اجازه ریکاوری و تنظیم دمای خود بدهید.
- الکترولیت را به تعادل برسانید: مصرف نوشیدنی‌ها یا میان وعده‌های غنی از الکترولیت (مانند انجیر خشک) به جبران مواد معدنی ضروری از دست رفته در اثر تعریق کمک می‌کند.
چگونه از داغ شدن بدن جلوگیری کنیم؟
نوشیدن آب کافی یکی از مهم ترین کارهای در جلوگیری از داغ شدن بدن است، زیرا کم آبی توانایی بدن برای خنک کردن خود از طریق تعریق را مختل می‌کند. مصرف آب فراوان در طول روز، به ویژه در هوای گرم به حفظ تعادل مایعات و الکترولیت‌های لازم برای تنظیم دما کمک می‌کند. علاوه بر این، اجتناب از فعالیت‌های شدید در ساعات اوج گرما مانند ظهر، خطر گرمازدگی را کاهش می‌دهد.
پوشیدن لباس‌های سبک، گشاد و قابل تنفس، جریان هوا و تبخیر عرق بهتر را امکان پذیر می‌کند و فرآیند خنک سازی طبیعی بدن را افزایش می‌دهد. برای افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید یا دیابت هستند، مدیریت هرگونه علائم می‌تواند خطر داغ شدن بدن را کاهش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه علائم داغ شدن بیش از حد بدن مانند سرگیجه شدید، حالت تهوع، ضربان قلب سریع، تعریق بیش از حد یا عدم تعریق کامل باید به پزشک متخصص بیماری‌های داخلی مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید، دیابت یا آنهیدروزیس مبتلا هستید، بهتر است تحت نظارت پزشک باشید.
کلام آخر
داغ شدن بدن نشانه چیست؟ گرم شدن بیش از حد بدن نشان می‌دهد که مکانیسم‌های خنک کننده طبیعی بدن در حال تلاش برای تنظیم دما هستند که این موضوع می‌تواند منجر به ناراحتی، کم آبی بدن و در موارد شدید بیماری‌های مرتبط با گرما مانند گرمازدگی شود.
در حالی که افزایش گاه به گاه دمای بدن طبیعی است، گرمای مداوم یا شدید ممکن است نیاز به توجه به دلایل زمینه‌ای مانند عدم تعادل هورمونی، عفونت‌ها یا شرایطی را نشان دهد که بر توانایی بدن برای دفع موثر گرما تاثیر می‌گذارند. رعایت راهکاری درمانی و مراجعه به پزشک متخصص بیماری‌های داخلی توصیه میشود.
چطور بدن درجه حرارتش را تنظیم می‌کند؟
درجه حرارت بدن انسان به‌وسیله مرکز تنظیم درجه حرارت در هیپوتالاموس کنترل میشود.
این مرکز پیام‌ها را از دو مجموعه از گیرنده‌های گرما (ترمورسپتور) دریافت می‌کند:
گیرنده‌هایی در خود هیپوتالاموس که درجه حرارت خون را هنگام عبور از مغز تحت نظر دارد (درجه حرارت مرکزی)، و گیرنده‌هایی در پوست (به خصوص در تنه) درجه حرارت خارجی بدن را تحت نظارت دارند.
هر دوی این اطلاعات برای بدن لازم است تا تنظیم‌های لازم را انجام دهد. مرکز تنظیم درجه حرارت پیام‌هایی را به چندین عصب وابران می‌فرستد تا درجه حرارت بدن را تنظیم کنند.
اولین پاسخ بدن ما هنگام رویارویی با هوای گرم‌تر یا سردتر ارادی است- اگر هوا بسیار گرم باشد، ممکن است تصمیم بگیریم لباس‌های‌مان ار کم کنیم، یا به محلی سایه‌دار برویم؛ و اگر هوا خیلی سرد باشد- لباس‌های بیشتر می‌پوشیم- یا درجه حرارت بخاری را زیاد می‌کنیم!
تنها هنگامی که این پاسخ‌های ارادی ما کافی نباشد، مرکز تنظیم درجه حرارت تحریک میشود. این مرکز بخشی از دستگاه عصبی خودمختار است، بنابراین پاسخ‌های گوناگونی که ایجاد می‌کند، غیرارادی هستند.
هنگامی ما بیش از حد گرم‌مان میشود، مرکز کاهش حرارت در هیپوتالاموس تحریک میشود؛ هنگامی که بیش از حد سردمان میشود، مرکز حفظ حرارت هیپوتالاموس به کار می‌افتد.
توجه داشته باشید، که برخی از پاسخ‌ها به درجه حرارت پایین در واقع باعث ایجاد گرما می‌شوند، در حالیکه برخی دیگر تنها حرارت بدن را حفظ می‌کنند.
به همین صورت برخی از واکنش‌ها به گرما، این است که به طور فعال بدن را سرد کنند و واکنش‌های دیگر تنها تولید درجه حرارت بدن را کاهش می‌دهند یا حرارت را به سطح بدن را منتقل می‌کنند.
بنابراین بدن طیفی از واکنش‌ها را در اختیار دارد که بسته به درجه حرارت درونی و بیرونی بدن آنها را به کار می‌رود.
خلاصه‌ای از این واکنش‌ها را در جدول زیر آمده است:
| اندام‌های عمل‌کننده | پاسخ به درجه حرارت پایین | پاسخ به درجه حرارت بالا |
| عضلات صاف در شریانچه‌های پوست | عضلات منقبض می‌شوند و باعث تنگی عروق می‌شوند. حرارت کمتری از مرکز بدن به سطح بدن آورده میشود، درجه حرارت مرکزی بدن حفظ میشود. انتهاهای بدن (دست‌ها و پاها) کبود و سرد می‌شوند و ممکن است سرمازدگی در آنها رخ دهد. | عضلات شل می‌شوند و باعث گشادی عروقی می‌شوند. حرارت بیشتری از مرکز به سطح بدن میآید، و از آنجا یا بوسیله جریان هوا یا تشعشع از دست می‌رود. (رسانایی نقش چندانی ندارد مگر اینکه فرد در آب باشد) پوست قرمز میشود. |
| غدد عرق | عرقی تولید نمی‌شود | غدد عرق، عرق را به سطح پوست ترشح می‌کنند تا در آنجا تبخیر شود. از آنجایی که آب گرمای پنهان تبخیر بالایی دارد، با این کار حرارت از بدن دست می‌رود. رطوبت زیاد، و لباس‌های تنگ از مواد طبیعی توانایی عرق برای تبخیر شدن را کاهش می‌دهد. |
| عضلات راست‌کننده مو در پوست (که به موهای پوست متصل هستند) | عضلات منقبض می‌شوند، موهای پوست را راست می‌کنند، و لایه‌ای از هوای ساکن و گرم را در مجاورت پوست به دام می‌اندازند. | عضلات شل می‌شوند، موهای پوست پایین میآید و به هوا اجازه جریان یافتن در سطح پوست را می‌دهد، و در نتیجه گرمایی بیشتری از راه هم‌رفت و تبخیر از بدن دفع میشود. |
| عضلات اسکلتی | لرزیدن: عضلات به طور مکرر منقبض و شل می‌شوند و در نتیجه اصطکاک و واکنش‌های سوخت و ساز گرما تولید می کنند. | لرزشی رخ نمی‌دهد |
| غده‌های آدرنال و تیروئید | این غده‌ها آدرنالین و تیروکسین تولید می‌کنند که سرعت سوخت و ساز را در بافت‌های مختلف به خصوص در کبد، افزایش می‌دهند و حرارت تولید می‌کنند. | کاهش ترشح آدرنالین و تیروکسین. |
| رفتار | کنارهم جمع شدن و به هم چسبیدن، یافتن پناهگاه، پوشیدن لباس‌های بیشتر | دور شدن از هم، یافتن سایه، شنا کردن، در آوردن لباس‌ها. |
