به گزارش حاشیه خبر، پاپ فرانسیس از ۱۴ فوریه به دلیل عفونت هر دو ریه در بیمارستان جملی رم بستری بود. وی طی ۲ سال اخیر چند بار در بیمارستان بستری شد و عمده دلیل آن نیز عفونت ریه بود.
با درگذشت پاپ فرانسیس نگاه رسانههای جهان بار دیگر به فعالیتهای سیاسی و غیر سیاسی وی جلب شده است.
خورخه ماریو برگولیو در ۱۷ دسامبر ۱۹۳۶ در بوینس آیرس آرژانتین متولد شد. ۱۰ سال پس از انتصابش به مقام کشیشی، او به سرعت ترقی کرد و در سال ۱۹۷۳ به مقام برتر منطقهای در آرژانتین رسید.
پاپ فرانسیس از زمان به دست گرفتن قدرت در واتیکان تلاش کرد رویکرد متفاوتی را از خود نشان دهد از جمله استقبال غیررسمی کاردینالها، ایستادن در میان حضار و عدم نشستن بر صندلی مخصوص پاپ.
موضع گیری در قبال غزه و جنگهای جهان
رهبر کاتولیکهای جهان بیشتر با سخنان سالهای اخیرش مبنی بر ضرورت کنار گذاشتن سلاح و اختلافات شناخته میشود. وی در اشاره به جنگها و تنشهای موجود در جهان خواهان «ساکت کردن سلاح ها» شده بود.
پاپ فرانسیس سال گذشته با اشاره به اوضاع انسانی خطرناک در نوار غزه بر ضرورت تحقق آتش بس در این باریکه و آزادی اسرا تاکید کرده بود. وی همچنین بارها از ۱۸ کشور از هائیتی گرفته تا مالی و ونزوئلا به ویژه خاورمیانه در سخنرانیهای مختلف خود یاد میکرد.
آخرین وصیت پاپ فرانسیس
او روز گذشته در پیام خود به مناسبت عید پاک بر اهمیت صلح و پایان دادن به جنگهای مسلحانه در سراسر جهان به ویژه غزه و اوکراین تاکید کرد. پاپ فرانسیس اعلام کرد که تجاوز رژیم صهیونیستی علیه غزه باعث مرگ و ویرانی و ایجاد فاجعه انسانی ننگین شده است.
وی اضافه کرد: فکر من به سمت مردم غزه به ویژه مسیحیان این منطقه جلب میشود. این در حالی است که درگیریهای مهیب در این منطقه همچنان باعث مرگ و ویرانی میشود.
پاپ فرانسیس در آخرین سخنان خود خواهان کمک رسانی به مردم غزه که از گرسنگی جان میدهند شد.
وی بر خلاف سنت بیش از ۱۰۰ پاپ گذشته، در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که تمایل دارد در کلیسای Santa Maria Maggiore واقع در رم دفن شود. این در حالی است که پاپهای دیگر واتیکان زیر کلیسای پطرس دفن شدهاند.
اتخاذ هر گونه تصمیمی در واتیکان تا زمان انتخاب جانشین پاپ ممنوع است.
قدردانی مقام معظم رهبری از مواضع پاپ
در سال ۱۴۰۱ مدیر حوزههای علمیه ایران در ملاقات با پاپ فرانسیس، پیام رهبر انقلاب را به وی ابلاغ کرد. حجتالاسلام والمسلمین اعرافی در دیدار با پاپ گفت: «پس از اینکه رهبر انقلاب از سفر بنده مطلع شدند، به شما سلام رساندند و پیشینه شما و ارتباطتان با آمریکای لاتین را ستوده و برخی از مواضعی که در تلطیف روابط بین اسلام و مسیحیت و دفاع از مظلومان اتخاذ نمودهاید را تحسین و تاکید نمودند ما انتظار داریم که شما همچنان در دفاع از مظلومان عالم و بهویژه فلسطین و یمن تلاش کنید و مواضع روشن و شفافی داشته باشید. رهبر انقلاب انتظار دارند که در دفاع از مردم فلسطین اقدام شود و حل آن بر اساس آرای مردم و انتخابات میان همه مردم اصیل و فلسطینیان اعم از پیروان همه ادیان نظام حاکم بر فلسطین شکل بگیرد».
پاپ فرانسیس نیز، در پاسخ به این پیام رهبر انقلاب خطاب به حجتالاسلام اعرافی گفت: «سلام مرا به رهبر انقلاب اسلامی ایران و مراجع و بزرگان دینی ایران برسانید؛ ما هم مطالبی که رهبر انقلاب اسلامی میگویند را قبول داریم».
نحوه انتخاب پاپ جدید
فرآیند انتخاب پاپ جدید پس از درگذشت پاپ، که به «کنکلاو» (Conclave) معروف است بدین صورت انجام میشود؛
دوره سوگواری و آمادهسازی:
پس از درگذشت پاپ، یک دوره سوگواری ۹ روزه اعلام میشود. در این مدت، مراسم تشییع و خاکسپاری پاپ (معمولاً ۴ تا ۶ روز پس از مرگ) در میدان سن پیترو برگزار میشود. واتیکان وارد دورهای به نام «صندلی خالی» (Sede Vacante) میشود که در آن هیچ پاپی بر مسند نیست.
تشکیل کنکلاو:
حدود ۱۵ تا ۲۰ روز پس از درگذشت پاپ، مجمع کاردینالها در کلیسای سیستین واتیکان پشت درهای بسته گرد هم میآیند.
تنها کاردینالهای زیر ۸۰ سال حق رأی دارند. تعداد کاردینالهای واجد شرایط معمولاً بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر است.
رأیگیری:
کاردینالها در جلسات مخفی رأی میدهند. هر کاردینال نام گزینه مورد نظر خود را روی کاغذ مینویسد. برای انتخاب پاپ جدید، کاندیدا باید حداقل دوسوم آرا را کسب کند.
رأیگیری ممکن است در چندین دور انجام شود (تا ۴ دور در روز). پس از هر دور، برگههای رأی سوزانده میشوند؛
دود سیاه: نشاندهنده عدم انتخاب پاپ (رأیگیری بدون نتیجه).
دود سفید: نشاندهنده انتخاب موفقیتآمیز پاپ جدید
پس از انتخاب، کاردینال ارشد (Dean of the College of Cardinals) از فرد منتخب میپرسد: «آیا انتخاب را میپذیری؟» در صورت پذیرش، پاپ جدید نامی برای خود انتخاب میکند. سپس پاپ جدید در بالکن مشرف به میدان سن پیترو ظاهر شده و به مردم معرفی میشود.
این فرآیند ریشه در سنتهای چند صد ساله کلیسای کاتولیک دارد و با دقت و تشریفات خاصی انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که رهبر جدید کلیسا با اجماع و مشروعیت انتخاب شده است.
سینما و پاپها؛ از ژان پل دوم تا پاپ فرانسیس و پاپ خیالی
با درگذشت پاپ فرانسیس مروری بر فیلمهایی که صبغهای واتیکانی دارند خالی از لطف نخواهد بود.
سینما همواره به واتیکان و بحثهای پشت درهای بسته آن علاقه داشته است. در این میان بعضی از فیلمها به شکلی بارزتر به واتیکان و سرنوشت پاپهایش توجه نشان دادهاند و برخی غرق تصورات و حتی کمدی شدهاند.
«دو پاپ» / کارگردان: فرناندو میرلس
این فیلم برمبنای داستانی از آنتونی مککارتن، فرانک کوترل بویس و فیلمنامه مککارتن با بازی آنتونی هاپکینز، جاناتان پرایس، وینسنت ریوتا برای نتفلیکس ساخته شد. این فیلم ۱۲۵ دقیقهای نخستین بار در جشنواره فیلم تلوراید ۲۰۱۹ به نمایش درآمد و پس از آن اکران جهانی شد.
این درام داستان پس از مرگ پاپ ژان پل دوم را تصویر میکند؛ طبق معمول شورای کاردینالها کار خود را آغاز کرد و در نهایت یوزف راتسینگر آلمانی انتخاب شد و به عنوان پاپ جدید، نام بندیکت شانزدهم را برگزید. وی علیه همجنسگرایان، مسلمانان، بیدینان و حکومتهای غیرمسیحی سخنان تندی میگفت و رویه محافظه کارانهای را مثل پاپهای قرن بیستم در پیش گرفته بود.
بعد از چند سال رسواییهای جنسی رهبران مذهبی، پولشویی رئیس محافظین پاپ و … پاپ به نازی بودن متهم شد و محبوبیتش را از دست داد. وی تصمیم به کنارهگیری گرفته بود اما میخواست مطمئن شود که جانشین درستی خواهد داشت. بنابراین رقیب آرژانتینیاش در دوره قبل را به واتیکان دعوت کرد. وی کاردینال خورخه برگولیو بود که میخواست از مقامش استعفا کند، ولی پاپ قبول نمیکرد.
با آمدن وی به واتیکان این دو صحبتهای زیادی درباره مسیحیت، فضایل و گناهان انجام دادند و درباره گذشتهشان حرف زدند. پاپ بندیکت اعتراف کرد که نمیخواست وجهه کاتولیک خراب شود و نمیخواست که مردم از او روی گردان شوند. او تا مدتها جانشین پاپ قبلی شمرده میشد و شاید این یک طمع برای قدرت بود.
کاردینال برگولیو هم از جوانی اش گفت. از زمانی که عاشق دختری شد و روزی که میرفت او را از پدرش خواستگاری کند در راه به یک کلیسا رفت تا دعا کند، اما کشیش او را به زور به اتاقک اعترافگیری برده و به او گفت که از صبح کسی برای اعتراف نیامده است و همین موجب شد او به مدرسه مذهبی برود و برای کشیش شدن تلاش کند.
بعد از مدتی که او کشیش شدهاست در سال ۱۹۷۳ کودتایی روی میدهد و فاشیستها روی کار میآیند اما آنها با روحانیون مذهبی دشمنی ندارند. بعضی از کشیشها که دوستان خورخه بودند از مخالفان کودتا بودند و دولت آنها را دستگیر و اعدام میکند. برگولیو سعی کرد که دوستان و عشق سابقش را نجات دهد اما حکومت از این کار جلوگیری کرد. بعد از بازگشتن دموکراسی به آرژانتین برگولیو کاملاً بخشیده نشد و به همین خاطر نمیخواست پاپ شود.
پاپ بندیکت شانزدهم کاردینال برگولیو را بخشید و کاردینال هم پاپ را برای گناهانش بخشید. پاپ به راحتی به میان مردم رفت و بعد از مدتی استعفا کرد. در رایگیری دوباره کاردینال خورخه برگولیو در سال ۲۰۱۳ میلادی به عنوان اولین پاپ از نیم کره جنوبی، اولین پاپ از قاره آمریکا و اولین پاپ از فرقه فرانسیسکویی با نام فرانسیس پاپ شد. در این فیلم جاناتان پرایس در نقش کاردینال خورخه برگولیو و در نهایت پاپ فرانسیس و آنتونی هاپکینز در نقش پاپ بندیکت شانزدهم بازی کردهاند.
«پل ششم: پاپ در طوفان» / کارگردانی فابریزیو کاستا
«پل ششم: پاپ در طوفان» یک فیلم تلویزیونی و درام زندگینامهای ایتالیایی است که سال ۲۰۰۸ به نمایش درآمد. این فیلم بر اساس وقایع زندگی واقعی پاپ پل ششم ساخته شده و وی را در حالی تصویر میکند که در خلال ربوده شدن آلدو مورو، در حال تامل در زندگی خود است: به عنوان کشیش جوان دون باتیستا مونتینی، علیرغم فشار فاشیستها، فیلسوفان فرانسوی را با دانشجویان (بعضی از آنها دموکراسی مسیحی را پایه گذاری کردند) مطالعه میکند و تماشا میکند که چگونه مقر مقدس و ایتالیای فاشیستی، کنکوردات ۱۹۲۹ را امضا میکنند و سعی میکند از قربانیان فاشیسم و بمباران متفقین در طول جنگ جهانی محافظت کند. به عنوان اسقف به میلان فرستاده میشود و در آنجا به کارگران و فقرا نزدیک میشود، درحالی که آنها احساس میکنند کلیسا از آنها دور است. توسط پاپ جان بیست و سوم کاردینال و برای شرکت در دومین شورای واتیکان فراخوانده میشود. پس از مرگ پاپ به عنوان پاپ جدید انتخاب میشود و کارهای شورا را دنبال میکند. بخشنامههایی که او منتشر میکند، استقبال ناخوشایندی دارند و در این میان روبرتو، مرد جوان شورشی که پسر یکی از دوستان خانوادگی مونتینی است، هر چه بیشتر رادیکال میشود. پاپ پل به پاپ در سفر بدل میشود و به اورشلیم سفر و سعی میکند با کلیسای ارتدکس شرقی ارتباط برقرار کند. پاپ رنج میبرد زیرا علیرغم درخواست مستقیم از بریگادهای سرخ، دوستش آلدو مورو، نخست وزیر ایتالیا، اعدام میشود. با این حال روبرتو اعتراف میکند که درخواست او باعث شده است که خشونت را کنار بگذارد.
این فیلم در ژانر درام بیوگرافیک، نوشته فرانچسکو آرلانچ، مآئورا نوچتلی و جیانماریو پاگانو به کارگردانی فابریتسیو کاستا با بازی فابریتسیو جیفونی، مادورو مارینو و آنتونیو کاتانیا ساخته شد. این فیلم ۲۰۰ دقیقهای سال ۲۰۰۸ در شبکه رای یک ایتالیا به نمایش درآمد.
«جن گیر پاپ» / کارگردان جولیوس اوری
این فیلم که برمبنای فیلمنامه مایکل پترونی و ایوان اسپیلیوتوپولوس و بر اساس کتاب سال ۱۹۹۰ «جنگیر داستان خود را میگوید» و کتاب سال ۱۹۹۲ «جنگیر: داستانهای بیشتر» نوشته پدر گابریل آمورث، ساخته شده با بازی راسل کرو، دانیل زواتو، الکس اسو و فرانکو نرو آوریل ۲۰۲۳ اکران شد. در این فیلم ترسناک فراطبیعی فیلم راسل کرو در نقش آمورث به ایفای نقش میپردازد. داستان فیلم در سال ۱۹۸۷ میگذرد؛ پدر گابریل آمورث، جن گیر شخصی پاپ، مردی خاکی، اسکوتر سوار، شوخ طبع و عملگرا، از یک روستای ایتالیایی بازدید میکند که در آن مردی ظاهراً توسط یک شیطان تسخیر شده است. آمورث با کشیش محلی وارد اتاقی میشود که مرد در آن بسته شده و او را جنگیری میکند. این حادثه آمورث را با یک دادگاه کلیسا در مشکل میاندازد. پاسخ آمورث این است که او جنگیری واقعی انجام نداده، بلکه یک تئاتر روانی برای کمک به بیماری روانی انجام داده است.
پاپ آمورث را به ملاقات پسری تسخیر شده به نام هنری در اسپانیا میفرستد. هنری آسیب دیده از زمان تصادف صحبت نکرده و حالا در پی یک آتشسوزی شوم، کارگرانی که مشغول بازسازی صومعه بودند تا خانواده بتوانند آن را بفروشند، مجروح شده و آنجا را ترک میکنند. هنری شروع به رفتار عجیب و غریب میکند و درخواست کشیش دارد. پدر محلی توماس اسکیبل از راه میرسد، اما هنری با وقاحت او را مسخره میکند. آمورث از راه میرسد و هنری را ملاقات میکند. آمورث از اهمیت دعا حمایت میکند و در نهایت پاپ در رم درگیر این پرونده میشود.
«پاپ جوآن» یا «فریبکار شیطان» / کارگردان مایکل اندرسون
«پاپ جوآن» یا «فریبکار شیطان» یک فیلم درام قرون وسطایی بریتانیایی است که بر اساس داستان پاپ جوآن ساخته شده است. اگرچه اجماع مدرن به طور کلی پاپ جوآن را به عنوان افسانه مورد مناقشه قرار میدهد، در این فیلم که سال ۱۹۷۲ اکران شد، او به عنوان یک واقعیت تلقی میشود. مایکل اندرسون کارگردانی این فیلم را بر عهده داشت و لیو اولمان، اولیویا دی هاویلند، لسلی آن داون، فرانکو نرو و ماکسیمیلیان شل بازیگران آن بودند. موسیقی متن توسط موریس ژار با موسیقی کرال اضافی توسط گروه کر کلیسای سیستین به کارگردانی دومنیکو بارتولوچی ساخته شده است.
پاپ جوآن / کارگردان سونکه ورتمن
پاپ جوآن یک فیلم حماسی قرون وسطایی آلمانی، بریتانیایی، ایتالیایی و اسپانیایی است که بر اساس کتابی به همین نام اثر رماننویس آمریکایی دونا وولفولک کراس ساخته شده است. در این فیلم یوهانا ووکالک در نقش یک پاپ مونث به نام جوآن، دیوید ونهام در نقش جرولد نامزد او و جان گودمن در نقش پاپ سرگیوس دوم ایفای نقش میکنند. اولین نمایش جهانی این فیلم در اکتبر ۲۰۰۹ در برلین انجام شد.
«ما یک پاپ داریم» / کارگردان: نانی مورتی
«ما یک پاپ داریم» یک فیلم کمدی-درام ایتالیایی-فرانسوی محصول سال ۲۰۱۱ به کارگردانی نانی مورتی و با بازی میشل پیکولی و مورتی است. عنوان اصلی آن لاتین برای ما یک پاپ داریم است، عبارتی که در هنگام اعلام یک پاپ جدید استفاده میشود. داستان حول محور کاردینالی است که برخلاف میل خود به عنوان پاپ انتخاب میشود. یک روانپزشک برای کمک به پاپ برای غلبه بر هراسش فراخوانده میشود. این فیلم در آوریل ۲۰۱۱ در ایتالیا به نمایش درآمد و در شصت و چهارمین جشنواره فیلم کن حضور داشت.
«پاپ باید بمیرد» / کارگردان: پیتر ریچاردسون
این فیلم کمدی به کارگردانی پیتر ریچاردسون سال ۱۹۹۱ توسط پالاس پیکچرز و با حمایت کانال ۴ فیلمز منتشر شد. فیلمنامه توسط ریچاردسون با همراهی پیت ریچنز برگرفته از عناصر فیلمنامه قبلی برای یک مینی سریال سه قسمتی است که کلیسای کاتولیک را به طنز میگیرد. در این فیلم رابی کولترین در نقش یک کشیش پایین رتبه که به اشتباه به عنوان پاپ انتخاب میشود، مجبور است کاری کند تا قاتل نشود. در این فیلم آدریان ادمونسون، آنت کراسبی، هربرت لوم، الکس روکو و ریچاردسون به ایفای نقش پرداختهاند. این فیلم ابتدا به عنوان بخشی از یک مینی سریال سه قسمتی برای شبکه ۴ برنامه ریزی شده بود که پس از اعتراض رسانهها توسط شبکه تلویزیونی لغو شد. این فیلم سال ۱۹۹۰ در یوگسلاوی سابق با بودجه ۲.۵ میلیون پوند فیلمبرداری شد.
«مجمع کاردینالها»/ کارگردان: ادوارد برگر
این فیلم مهیج سیاسی محصول سال ۲۰۲۴ که با اقتباس از رمانی به همین نام نوشته رابرت هریس در سال ۲۰۱۶ ساخته شده، با بازی رالف فاینس، استنلی توچی، جان لیسگو، سرجیو کاستلیتو و ایزابلا روسلینی شکل گرفته است. در این فیلم، کاردینال توماس لارنس (فاینس) مجمعی برای انتخاب پاپ بعدی برگزار میکند اما متوجه میشود که در حال بررسی اسرار و رسواییهای هر یک از نامزدهایی است که برای این سِمَت درنظر گرفتهاند.
داستان درباره ماجراهای پسادرگذشت پاپ است؛ پاپ در اثر حمله قلبی درگذشته و مجمع کاردینالها زیر نظر سرکشیش دین تامس لارنس قصد دارند جانشین او انتخاب شود. چهار نامزد اصلی شامل آلدو بلینی از آمریکا که مثل پاپ فقید آزاداندیش است، جاشوا آدِیِمی از نیجریه که چهرهای محافظهکار محسوب میشود، جوزف ترمبلی از کانادا محافظهکاری با اقبال مردم و گوفرِدو تدسکو از ایتالیا یک سنتگرای مرتجع است. در این میان ادعا میشود پاپ فقید هنگام مرگ خواستار استعفای ترمبلی شده بود. بلینی هم میگوید جلوی پاپ شدن تدسکو را خواهد گرفت. در لحظه آخر کاردینال وینسنت بِنیتِز که مخفیانه اسقف اعظم شهر کابل بوده از راه می رسد. با کسب اطلاعات مختلف از منابع متفاوت، هر بار سرنوشت رای دادن به نامزدها تغییر می کند. این فیلم در نود و هفتمین دوره جوایز اسکار در ۸ رشته از جمله بهترین فیلم نامزد کسب جایزه شد.