چند روز دیگر آغاز سال تحصیلی است و حالا دیگر مشخص است که سال تحصیلی جدید هم با آموزش مجازی آغاز می‌شود تا با تکمیل واکسیناسیون معلمان و بخشی از دانش آموزان به تدریج به سمت بازگشایی مدارس حرکت کرد. آموزش و پرورش در جدیدترین اطلاعیه خود عنوان کرده است که بازگشایی مدارس نیازمند جلب مشارکت حداکثری والدین و معلمان است. این سخن به آن معناست که شاید آنچه بیشتر مانع بازگشایی مدارس است مقاومت بخشی از جامعه فرهنگیان و والدین است و گویی باید اقناعی برای این دو گروه رخ بدهد تا بار دیگر دانش آموزان بتوانند رنگ مدرسه را ببینند. اما چه اقناعی مؤثر از دیدن وضعیت و شرایط سلامت روانی کودکان و نوجوانان که یک سال و نیم تحصیلی را در فضای مجازی به آموزش گذرانده است خواهد بود؟
دکتر محمدرضا صیرفی روانشناس و معاون استانهای سازمان نظام روانشناسی در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص آسیب‌های ادامه آموزش‌های آنلاین برای دانش آموزان و راهکار حل این آسیب‌ها گفت: قبل از پاسخ به این سوال باید بگویم که گاهی اوقات در تلویزیون ما زن و شوهری را می‌آوریم که پیش یک روانشناس رفته‌اند تا او مشکلاتشان را حل کند اما باید بدانیم که سلامت روان و سلامت روابط به عوامل متعددی وابسته است. به طور مثال اگر در بحث تغذیه همیشه یک شخص پروتئین استفاده کند باعث می‌شود همه چیز از تعادل خارج شود. در بحث سلامت روان نیز مسائل اقتصادی، اجتماعی، نداشتن مهارت حل مسئله و عوامل بسیاری مؤثر است. حال در پاسخ به سوال شما باید بگویم که با توجه به اینکه هر بچه‌ای که طی یک سال و نیم گذشته به مدرسه نرفته است در کدام لایه اجتماعی بوده و در کدام مقطع تحصیلی درس می‌خوانده دچار آسیب متفاوتی شده است و عوامل متعددی هم در این امر دخیل بوده که باید به دقت شناسایی شود.
وی ادامه داد: خیلی تفاوت دارد که ما داریم درباره بچه ابتدایی صحبت می‌کنیم که کلاس اول و دومش را در فضای آنلاین گذرانده و فضای روانی‌اش در یک رابطه مجازی شکل گرفته یا داریم درباره دانش آموزی صحبت می‌کنیم که پای کنکور است و مسائل خاص خود را دارد.
صیرفی بیان کرد: پیش از هر اقدامی در راستای طراحی برنامه‌ای برای سلامت روان دانش آموزانی که مدتهاست فضای آموزش حضوری را تجربه نکرده‌اند باید گروه‌های مختلف و چالش‌های آموزش مجازی برای آنها شناسایی شود و همچنین از تجارب کشورهای دیگر در این زمینه استفاده شود. ترجیحاً باید از تجارب کشورهایی استفاده شود که به بافت و فرهنگ کشور ما نزدیک هستند. مثلاً سراغ اروپا یا ژاپن نباید برویم و الگوبرداری کنیم.
این روانشناس اضافه کرد: نکته مهم‌تر این است که زیاد می‌شنویم که بچه‌ها انگیزه مدرسه رفتن را از دست داده‌اند اما واقعیت این است که پدر و مادرها دارند برای آنها تصمیم می‌گیرند و در این فضا ما نمی‌توانیم بگوییم که آیا بچه انگیزه خود را از دست داده یا خیر. در واقع بسیاری از مسائلی که بچه‌ها درگیر آن هستند مسائلی است که از پدر و مادرشان به آنها رسیده است. باید این مسائل را شناسایی کرد و یک فضای اعتماد عمومی برای بازگشایی مدارس ایجاد شود. متأسفانه سال گذشته اقدامات عجولانه‌ای صورت گرفت که به اعتماد عمومی ضربه زد.
وی گفت: در واقع بحث بازگشایی مدارس صرفاً با همت مدرسه حل نمی‌شود. پیشنهاد این است که همین الان گروه‌های کارشناسی تشکیل شود تا با توجه به امکانات متفاوت که در کشور وجود دارد راه حل‌ها به سمت بازگشایی مدارس عملیاتی شود. قطعاً اتفاقی که در تهران، ساری و خوزستان رخ می‌دهد و امکانات آنها متفاوت است و یک نسخه را نمی‌شود برای همه پیچید حتی برای بچه کلاس اولی. کسانی که هنرستانی هستند یا پای کنکور نمی‌توان نسخه واحد داد.
صیرفی در پایان گفت: اما دو نکته در اینجا بیانش ضروری است. یکی آماری که از ترک تحصیل کرده‌ها اعلام می‌شود که باید مورد توجه مسئولین قرار بگیرد و هر چه زودتر برای جلوگیری از ضرر بزرگ‌تر باید به سمت بازگشایی مدارس برویم. دومین مسئله مربوط به خانواده‌هایی است که یک عدم اعتمادی به سیستم آموزشی برای بازگشایی مدارس دارند. باید آنها بدانند که دنیا به این نظر رسیده که مدارس، آخرین جایی بوده که تعطیل می‌شده و می‌شود. برای اینکه فضای تعامل دانش آموزان با یکدیگر در فضای آموزشی برای رشد آنها ضروری است. حتی برای رشد آموزشی هم این تعامل ضروری است. برای همین خانواده‌ها باید بدانند که در بازگشایی مدارس سهم مهمی دارند و یکی از مطالبات آنها برای پیشگیری از کاهش سلامت روان کودکانشان باید بازگشایی مدارس باشد.
