به گزارش حاشیه خبر به نقل از خبرگزاری مهر، ۸ بهمن سال ۱۴۰۰ بود که مدیران محیط زیست استان سمنان از موفقیت دو یوز نگهداری شده در پارک ملی توران در انجام عمل تولید مثل خبر دادند و اعلام کردند؛ این نخستین بار در جهان است که دو یوز آسیایی در شرایط اسارت به تولید مثل می‌پردازند.
«ایران» پوزپلنگ ماده سه ساله‌ای بود که اواسط فروردین سال ۱۳۹۹ از پارک پردیسان تهران به پایگاه پشتیبان ۷۰۰ هکتاری در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان منتقل شد.یوزپلنگ نر با نام «فیروز» سال ۱۳۹۱ در منطقه توران شناسایی و نامگذاری شده بود و در آن زمان فیروز یوز بالغ بوده و در حدود ۲.۵ سال سن داشته و در سال ۱۴۰۰ در حدود ۱۱.۵ سال سن دارد که فروردین ماه سال ۱۴۰۰ در پارک توران شاهرود استان سمنان با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و معاونت طبیعی سازمان با روش‌های استاندارد جهانی زنده‌گیری شد.
قرار بود ایران زایمان طبیعی داشته باشد ولی به دلیل شرایط جسمانی آن و عدم موفقیت در زایمان طبیعی دامپزشکان تصمیم به سزارین یوز ایرانی گرفتند و بلاخره ۱۱ از دیبهشت ۱۴۰۱« ایران» زایمان کرد و سه قلو به دنیا آورد تا امیدها برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ ایرانی حفظ شود. ابتدا اعلام شد هر سه توله‌های متولدشده یوزپلنگ ایرانی ماده هستند اما پس از مدتی مشخص شد بررسی‌ها درست نبوده است. از فرزندان ایران و فیروز توله اول چهار روز پس از تولد تلف شد.
مادر یوزها فرزندانش را برای شیردهی نپذیرفت و نگهداری توله دوم و سوم نیز از روز چهارم به مدت شش روز به علیرضا شهرداری (فعال محیط زیست، عکاس حیات وحش و مربی جانورشناسی) سپرده شد. مدتی بعد توله دوم هم تلف شد و دلیل اصلی تلف شدن دو توله یوز عمل سزارین و نخوردن شیر مادر بود.
حدود ۳ ماه از تولد پیروز گذشت ولی علیرضا شهرداری تیمارگر پیروز بیان داشت؛ همچنان نگرانی‌هایی برای پیروز وجود دارد، هر وعده غذایی پیروز در هر روز نسبت به روز قبل یک چالش‌هایی را به همراه دارد. تیم ما نسبت به نگهداری و مراقبت از این توله یوز با تمام وجود به تلاش ادامه خواهد داد.
وی بیان داشت: توله یوزها از ۴ تا ۶ ماهگی دوباره وارد یک بحران دیگر می‌شوند که به گفته دکتر کالدوِل در تمام توله یوزها وجود دارد، حتی توله‌هایی که به صورت طبیعی به دنیا آمده‌اند و به صورت دستی بزرگ می‌شوند. امیدواریم بحران پیش رو را هم بتوانیم به خوبی پشت سر بگذاریم. عوض کردن نوع تغذیه پیروز خود یک چالش بزرگ بود، شیرهایی که برای او استفاده شد و حتی شیری که خود دکتر کالدوِل از آفریقای جنوبی آورده بود را خودش تأیید نمی‌کرد و می‌گفت در دنیا شیری مناسب یوزپلنگ هنوز ساخته نشده است.
مدتی نگذشت که پیروز محبوب ایرانی‌های داخل و خارج از کشور شود و اخبار مختلف از آن برخی روزها در صدر اخبار خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها و سایت‌های مختلف بود. از تغذیه تا شرایط جسمانی همه و همه برای مخاطبان جذابیت داشت و تصاویر و ویدئوهای مربوط به آن مورد استقبال قرار گرفت. حواشی مربوط به این یوزپلنگ هم اندک نبود. مدتی پیش برخی در فضای مجازی اعلام کردند؛ پیروز دزدی شده ولی مسئولان محیط زیست خبر دادند که هیچ اتفاقی برای او نیفتاده است و دزدیده شدن پیروز شایعه است.
همچنان پیروز با کمک و پرستاری تیمارگر و امدادگر حیات وحش علیرضا شهرداری پناه و علی عمارلویی در پارک حیات وحش پردیسان نگهداری شد. پیتر کالدوِل دامپزشک آفریقایی و بابک باستانی نیز روزانه شرایط جسمانی پیروز را پایش و نیز در نگهداری پیروز همراهی کرد.پیروز شب‌ها به همراه مربی خود در فضای باز زیر آسمان می‌خوابید تا به فضای طبیعی عادت کند و به دلیل سرد شدن هوا فضای بسته را هم برای نگهداری آن فراهم کردند تا سرما به آن‌ها آسیب نزند. پوشش بدن پیروز باید به مرور به هوای سرد عادت کرد و قرار بود پیروز از فرودین ماه ۱۴۰۲ به توران در سمنان منتقل شود.
۱۴ دی ۱۴۰۱ تصویری از پیروز در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد پیروز گردن‌بند الیزابت بر گردن دارد. انتشار این تصویر در فضای مجازی با نگرانی طرفداران توله یوزپلنگ ایرانی همراه شد. در این خصوص، غلامرضا ابدالی؛ سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این عکس مربوط به ۲۰ روز پیش است و بستن موقتی گردن‌بند الیزابت به‌صلاح‌دید کارشناسان و بخشی از روند تیمارگری پیروز بوده است.
وی با بیان اینکه “این حجم از توجه هموطنان به پیروز و دغدغه‌مندی نسبت به یوزپلنگ ایرانی برای ما موجب مباهات است”، تأکید کرد: حال پیروز خوب است و در سلامت کامل به‌سر می‌برد و هموطنان هیچ نگرانی بابت سلامتی توله یوزپلنگ ایرانی نداشته باشند.
حدود دو ماه از میزان نگرانی‌ها در مورد سلامت پیروز کاسته شد ولی مجدد ۶ اسفند ۱۴۰۱ خبرهای بدی در مورد وضعیت جسمانی پیروز در حدود ۱۰ ماهی آن اعلام شد و غلامرضا ابدالی سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش اظهارداشت: نارسایی شدید کلیه و مشکلات گوارشی سبب بروز مشکل در پیروز شده است.پیروز به بیمارستان دامپزشکی منتقل شده و تیم نجات مشغول انجام فعالیت‌های مورد نیاز هستند.
ابدالی خاطر نشان کرد: متأسفانه در حال حاضر پیروز حالت جسمانی پایداری ندارد.
اما ساعاتی بعد یکی از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره آخرین وضعیت جسمانی پیروز گفت: پیروز امروز برای بررسی دقیق وضعیت جسمانی به بیمارستان دامپزشکی منتقل شد و سونوگرافی کامل و آزمایشات خون از آن صورت گرفت.
وی با اشاره به اینکه چند وقت یک بار پیروز دچار مشکل دفع می‌شود، افزود: موضوع انسداد روده و مشکلات ادراری برای پیروز بررسی شد و چکاپ کامل از آن صورت گرفت. اکنون پس از بررسی‌های انجام شده پیروز به پردیسان منتقل شده است.
اما پس از آن دوباره پیروز راهی بیمارستان شد و پزشکان اعلام کردند شاید دیالیز راهی برای نجات این یوز باشد. پس از یک روز از طرح این موضوع علیرضا شهرداری، تیمارگر پیروز در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد؛ «دیالیز پیروز در بیمارستان مرکزی تهران با همکاری مسئولین کنسرسیوم دیالیز ایران شروع شد و پیروز رفت داخل اتاق جراحی.
مرادی رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی گفت: همه تلاش خود را می‌کنیم که ریسک را به حداقل برسانیم و بتوانیم با اقدامات انجام شده، آنزیم‌های کلیوی را به حد استاندارد نزدیک کنیم تا درمان خاصی که تمرکزشان بر راه اندازی مجدد کلیه و تنظیم آنزیم‌ها است فرصت عمل کردن داشته باشند.
امیدها بر زنده ماندن پیروز در دل بسیاری دوباره جوانه زد ولی این شادی چندان طول نکشید و مسئولان محیط زیست امروز صبح اعلام کردند پیروز جان خود را از دست داد و تلف شد.
پروژه تکثیر در اسارت یوزپلنگ ایرانی یکی از پرچالش‌ترین پروژه‌ها در تاریخ محیط زیست کشور محسوب می‌شود و امیدواریم بزودی شاهد خبرهای خوبی در این حوزه باشیم. البته مدتی پیش سازمان محیط زیست خبر از جفت گیری مجدد والدین پیروز داده بودند و شب گذشته هم محیط زیست اعلام کرد که «ایران» مادر پیروز باردار است.
