به گزارش خبرنگار ایمنا، با روی کار آمدن دولت سیزدهم توجه به مرزها و مناطق محروم در دستور کار جدی کارگزاران دولت مردمی قرار گرفت و بخش مهم این اقدام در سفرهای استانی به این مناطق پیگیری شد. سیستان و بلوچستان از همان دست استان‌هایی است که در دو دهه گذشته، خشکسالی، تشدید تنش آبی و گرد و غبار مداوم کمرش را شکسته و هر سال با ورود به فصل گرم موضوعاتی از جمله حقابه رودخانه هیرمند برای تأمین آب شرب و نه آب کشاورزی، بر سر زبان‌ها می‌افتد و تا حدودی هم رسانه‌ای می‌شود.
این موضوع در یکی دو سال گذشته بیشتر رسانه‌ای و پیگیری شد تا اینکه آیت‌الله رئیسی بار دیگر به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد و ضمن افتتاح چند طرح تجاری و عمرانی و پیگیری پروژه راهبردی سواحل مکران، یک اخطار جدی و محکم به حاکمان افغانستان داد.
اخطار رئیس‌جمهور به حاکمان افغانستان؛ حقابه مردم سیستان‌وبلوچستان را بدهید
رئیس‌جمهور کشورمان در این سفر یک‌روزه گفت: هر از گاهی شنیده می‌شود سد آب چندانی ندارد یا بخشی از آن را لجن فراگرفته است، حاکمان افغانستان باید اجازه دهند کارشناسان ما مراجعه و صحت و سقم ماجرا را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما کمبود آب را تأیید کنند، حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود.
وی با تاکید بر این مطلب که موضوع آب هیرمند حق مردم منطقه و سیستان و بلوچستان است که در معاهدات و قراردادها آمده است و مردم از این آب در چاه نیمه‌ها استفاده می‌کردند، افزود: به حاکمان افغانستان می‌گویم این مطلب را عادی تلقی نکنند و موضوع را جدی بدانند، اخطار می‌دهم حق مردم سیستان و مردم سیستان و بلوچستان را سریع‌تر بدهند.
رئیس‌جمهور کشورمان گفت: تمام تلاش دولت این است تا آب از دریای عمان به مناطق شرق کشور برسد اما این پروژه زمان‌بر است. حقابه مردم سیستان از هیرمند را نمی‌شود مشمول زمان کرد، چرا که انتقال آب از طریق دریا پروژه‌ای طولانی است که اوامر دخیل با انگیزه کار خواهند تا این زمان کمتر شود.
وی اظهار کرد: دولت مصمم است در همه شئون حق مردم کشور را هر جا باشد بگیرد، موضوع حقابه هم حق مردم استان است و آن را دنبال می‌کنیم و در تمام نقاط مرزی حق مردم را خواهیم گرفت.
واکنش لجوجانه، غیرکارشناسی و سطحی طالبان
بر این اساس، طالبان روز پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد: امارت اسلامی یک‌بار دیگر تعهد می‌دهد که با در نظر داشتن موافقتنامه آب هلمند (هیرمند) تمام تلاش خود را به خرج می‌دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد.
«ریاست الوزراء امارت اسلامی افغانستان» اعلام کرد: موافقتنامه آب که میان افغانستان و ایران نیم‌قرن قبل در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی به امضا رسیده است، هنوز پابرجا است و امارت اسلامی متعهد است که به تعهدات انجام شده عمل کند. از اینکه در سال‌های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است. تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می‌برند و آب کافی وجود ندارد.
طالبان در اظهاراتی نادرست مدعی شد: در چنین وضعیتی خواست مکرر ایران و بازتاب نامناسب آن در رسانه‌ها را زیان‌آور می‌دانیم. مقامات ایرانی باید اطلاعات خود را در مورد آب هلمند تکمیل کنند و بعد خواسته خود را مطرح کنند. اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهارات مطرح شود، می‌تواند فضای سیاسی میان مردم و کشورهای دو ملت مسلمان را آسیب بزند که به نفع هیچ طرفی نیست و نباید تکرار شود.
ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی
صدور این بیانیه سیاسی که با واکنش‌های زیادی در فضای مجازی در انتقاد از رویکرد هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان در قبال ایران همراه بود، با واکنش قاطع وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شد. البته قبل از آن هم حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه از این رویکرد انتقاد کرد و در توئیتر نوشت: در ماه‌های اخیر به‌طور مکرر از ملامتقی، سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خود عمل کنند و امکان بازدید هیئت‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند. سیستان از خشکسالی رنج می‌برد. ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است، نه صدور بیانیه سیاسی.
وزارت خارجه ایران: بیانیه طالبان حاوی مطالب متناقض و نادرست است
وزارت امور خارجه ایران اسلامی در واکنش به بیانیه صادره از سوی هیئت حاکمه افغانستان درباره حقابه هیرمند، آن را متناقض و نادرست دانست و با رد آن اعلام کرد: معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند به‌طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است.
در ادامه این بیانیه آمده است: اعلامیه مورخ بیست‌وهشتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ طرف افغانستانی درباره حقابه هیرمند، حاوی مطالب متناقض و نادرست بوده و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آن را به‌طور قوی رد می‌کند.
معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند در تاریخ بیست‌ودوم اسفند ۱۳۵۱ به‌طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است. این حقابه، حقی قانونی، عینی و معین است و افغانستان متعهد است حقابه مزبور را تأمین کند و بر اساس ماده ۵ معاهده اقدامی نکند که ایران از حقابه خود بعضاً یا کلاً محروم شود.
حاکمان افغانستان در یک‌سال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تاکید کرده‌اند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تأمین حقابه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حقابه قانونی ایران را تحویل نداده‌اند.
اظهارات متعدد برای تحویل ندادن حقابه قانونی جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح موضوع خشکسالی و کم شدن آب در هیرمند، مستلزم بررسی‌های کارشناسی، وفق مفاد معاهده بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی نشده است، لذا اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابل قبول است.
تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند بخصوص ماده پنج پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهار نظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست.
جمهوری اسلامی ایران همواره بر همکاری‌های فنی و مطالعاتی از طریق کمیساران آب دو طرف تاکید کرده و خواستار بررسی دقیق وضعیت آب هیرمند و تأمین حقابه طرف ایرانی طبق معاهده بوده است.
تداوم آبگیری بند انحرافی کمال خان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه همچنین همکاری نکردن مقامات افغانستان در تعیین محل‌های تحویل حقابه و نصب سامانه‌های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده است و نمی‌توان با صدور بیانیه‌های سیاسی، توجیهی برای آن پیدا کرد.
جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت و در پرتو اصل حسن همجواری در طول یک‌سال‌ونیم گذشته درباره موضوعات مختلف در روابط بین دو کشور از جمله درباره اجرای معاهده هیرمند و تأمین حقابه با مقامات افغانستان مذاکره و گفت‌وگو کرده است. مذاکرات و گفت‌وگوها تاکنون در فضای دوستانه و با پایبندی به اصل حسن همجواری مطرح و تلاش شده است تا همه موضوعات از جمله مسئله حقابه بر مبنای شرایط و منافع طرفین، حل و فصل شود.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تاکید می‌کند که اظهارات و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملاً قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است.
پیش از آن در فرودین‌ماه امسال و در حاشیه سومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند ازبکستان، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه کشورمان، «امیرخان متقی» را در محل اقامتش به حضور پذیرفت و در آن دیدار اقدامات به عمل آمده از سوی افغانستان درباره حقابه هیرمند را لازم اما غیرکافی خواند و گفت: ملاک اصلی برای ایران، دریافت عینی و ملموس حقابه است. وی در آن دیدار موضوع حقآبه را مشکلی مزمن خواند که ضرورت دارد به صورت عملی نسبت به برطرف شدن مشکلات موجود در این زمینه اقدام جدی از سوی هیأت حاکمه سرپرستی موقت افغانستان مورد توجه قرار گیرد. امیرخان متقی هم در آن دیدار، ضمن تأکید بر پایبندی افغانستان بر معاهدات بین‌المللی و از جمله حقآبه ایران، آخرین اقدامات به عمل آمده در این زمینه را تشریح کرد.
از پیگیری حقابه ایران در هیرمند کوتاه نیامدیم
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم یازدهم اردیبهشت‌ماه سال جاری هم در نشست هفتگی با خبرنگاران با اشاره به پیگیری‌ها در خصوص حقآبه ایران از هیرمند تصریح کرد: از پیگیری حقابه ایران در هیرمند به هیچ‌وجه کوتاه نیامدیم. امیرعبداللهیان حداقل سه دور در مذاکرات با سرپرست وزارت خارجه افغانستان این موضوع را مورد پیگیری قرار داد.
وزیر امور خارجه ایران قبل از سفر آیت‌الله رئیسی به سیستان و بلوچستان در سخنانی در بندر چابهار گفت: درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است تا زمان از دست نرفته است دریچه‌های سد کجکی را باز کند تا هم مردم خودشان که در مسیر هستند و هم مردم سیستان سیراب شوند. طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست به صراحت به آنها گفتیم که طبق عهدنامه ۱۳۵۱ یک تیم مشترک فنی باید این کار را انجام دهد. لذا درخواست سریع ما این است و اسامی را هم دادیم تا تیم فنی ما از سد کجکی بازدید کند و بر مبنای آن قضاوت شود که آیا آب در سد وجود دارد یا ندارد.
اجرا نشدن معاهده و تأمین نشدن حقابه هیرمند از سوی افغانستان و صدور بیانیه‌های سیاسی بدون اقدام عملی، به هیچ‌وجه قابل قبول نیست و جمهوری اسلامی ایران حقوق خود را برای اتخاذ تدابیر لازم محفوظ می‌داند و بر مسئولیت کامل افغانستان در این خصوص تاکید دارد.
اگر ثابت شود آب در سد وجود دارد، طالبان باید پاسخگو باشد
حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس‌جمهور در افغانستان گفت: اگر ثابت شود در سد آبی وجود دارد و طالبان حقابه ایران را نمی‌دهند، آنها باید پاسخگوی کار خود باشد. برای ایران هم حجت تمام می‌شود و دولت می‌داند که چطور باید عمل کند.
این دیپلمات در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: ایران بیشتر از هر کشور دیگر به مردم افغانستان خدمت کرده است. در سال گذشته برخلاف گفته مقامات طالبان، نزدیک به دو میلیارد مکعب آب به گودرزره رفت.
وی ادامه داد: مقامات فنی طالبان می‌گویند به مرور زمان ۶۰ درصد آب در سد کمال خان رسوب کرده و ما گفتیم که کارشناسان ما باید در بازدید از این سد واقعیت این موضوع را ببینند.
کاظمی‌قمی افزود: هر وقت کارشناسان ما به افغانستان رفتند آن وقت می‌توانیم راهکار ارائه کنیم و به‌طور قطع راهکارهایی وجود دارد.
وی افزود: مسئولان طالبان برای اینکه آب سیلاب به انحراف نرود، یک خاک‌ریز ۴.۵ کیلومتری در جداره دیواری که به سمت گودزره می‌رود، احداث کرده‌اند.
سرپرست سفارت ایران در افغانستان گفت: مسئله دوم اشکالاتی است که دریچه‌های اصلی سد با آن مواجه بود. در سال‌های گذشته دو دریچه اصلی سد به دلیل اینکه بازوهای درهای این دریچه‌ها دچار اشکال بود، باز نمی‌شدند. مسئولان طالبان به ما اطلاع دادند که این دو دریچه هم امسال باز شدند.
وی ادامه داد: موضوع سوم تسطیح زمین‌هایی بود که جلوی در دریچه‌های سد هستند. امسال ۱۳ کیلومتر از این زمین‌ها توسط طالبان تسطیح شده است.
سرپرست سفارت ایران در افغانستان گفت: در حال حاضر کسی درباره آب منحرف شده در گودزره ادعایی ندارد و تصاویر هوایی مربوط به سد کجکی است.
وی افزود: در مسئله سد کمال خان، اینکه اکنون میزان آبی که وجود دارد، میزان آبی نیست که اکنون رها شود و به ایران برسد.
کاظمی‌قمی خاطرنشان کرد: نمی‌خواهیم حرف زیبا بزنیم اما عملی نشود. حقآبه ایران از طریق سد کجکی، مسیر رودخانه‌ای که از ارغنداب باید بیاید و سوم بین دو حوزه سد کمال خان و کجکی باید تأمین شود.
وی افزود: امسال بین دو حوزه بارندگی اتفاق نیفتاد و میزان آب ارغنداب کم شد. بنابراین عمده آب باید از سد کجکی تأمین شود.
سرپرست سفارت کشورمان در افغانستان تاکید کرد: با توجه به اینکه سد کجکی در ۷۰۰ کیلومتری مرز ایران قرار دارد و در این مسیر ۷۰۰ کیلومتری سه استان قرار دارد که برداشت آب خواهند داشت، اگر تمام آبی که پشت سد کجکی قرار دارد هم رها شود باز آبی به ایران نمی‌رسد.
وی تاکید کرد: مقامات طالبان می‌دانند که اگر بخواهند در افغانستان یک حکومت باثبات برپا باشد باید تعامل سازنده‌ای با همسایگان داشته باشند
کاظمی قمی خاطرنشان کرد: اگر ثابت شود در سد آب هست و آنها حقابه ایران را نمی‌دهند، طالبان باید پاسخگوی کارش باشد. برای ایران هم حجت تمام می‌شود و دولت می‌داند که چطور باید عمل کند.
نماینده ویژه رئیس‌جمهور و رئیس نمایندگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان افزود: امروز در افغانستان فقط با طالبان مواجه نیستیم، مسئله در این کشور پیچیده است و تحریم اقتصادی افغانستان راهکار نیست.
تاریخچه‌ای خشک به وسعت دو دهه
هیرمند یا هلمند از بزرگترین رودخانه‌های منطقه میانی قاره آسیا است که از رشته کوه هندوکش در غرب کابل سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافت یک هزار و ۱۰۰ کیلومتر به تالاب هامون که دریاچه‌ای مشترک میان ایران و افغانستان است، وارد می‌شود.
بر اساس قوانین بین‌المللی، حقابه‌ها و مسیر رودخانه‌ها حق قانونی پایین دست‌ها است و بر همین اساس نیز در دهم مرداد ۱۳۵۲ معاهده‌ای میان دو کشور ایران و افغانستان منعقد و طرف افغانستانی متعهد به پرداخت منظم سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب حقابه هیرمند شده است؛ حقی که در دو دهه گذشته توسط دولت‌ها و حکام مستقر در افغانستان نادیده انگاشته و منجر به نابودی بخش وسیعی از ۳۸۰ هزار هکتار بخش ایرانی تالاب هامون، طبیعت، حیات و زندگی مردمان سیستان و بلوچستان شده است.
تصاویر جدید ماهواره خیام مبنی بر موجودیت آب در سد کجکی و بندهای میانی و رهاسازی شیطنت آمیز آب به مسیرهای فرعی، غیر از مسیر پایین‌دست و طرف ایران، تا حدود زیادی از رویکرد «عدم همکاری» و متعهد نبودن طرف افغانستانی به تشنگی مردم، قرارداد فیمابین و معاهدات بین‌المللی حکایت دارد.
این رهاسازی در فصل بهار سال ۱۳۹۷ از سد کجکی به سوی دو ولایت هلمند و نیمروز رخ داده و آب به مدت ۱۰۰ روز در مسیر رود هیرمند جاری بوده است. همین مسئله، ادعای طالبان مبنی جاری نبودن آب در مسیر رودخانه با بازگشایی سد را به طور کامل رد می‌کند.
اما نکته قابل توجه و البته ستودنی تلاش‌های این دوره در دولت و مجلس کنونی است که شرایط تا حدود زیادی متفاوت از گذشته دنبال شده است. به‌ویژه نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در خانه ملت که خود را وامدار مردمانی خستگی ناپذیر و زخم خورده از خشکی هامون می‌دیدند، از ابتدای دوره، تلاش برای تصویب قانون (انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان) و تحریک دستگاه دیپلماسی و در ادامه دستگاه‌های حاکمیتی برای رایزنی در امر حقابه از همسایه، تمام همتشان را به کار گرفتند تا دیپلماسی حقابه بیش از هر زمانی زمزمه شود و امید می‌رود که به نتیجه مطلوب ختم شود.
آب هست، همکاری نیست
فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: سفر رئیس‌جمهور به چابهار، بازتاب‌های مختلفی در محافل مختلف و رسانه‌های جمعی داشت بویژه اینکه مبادلات خوب تجاری بین دو کشور ایران و پاکستان را شاهد بودیم.
وی خاطر نشان کرد: محور پیشین به‌عنوان یکی از مسیرهای مهم در کنار چابهار و میرجاوه از جمله نقاط مشترک ما با کشور پاکستان است و با این تلاش‌ها در آینده شاهد تحولات عظیمی میان این دو کشور بزرگ اسلامی خواهیم بود.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره هشدار رئیس جمهور به طالبان تصریح کرد: این هشدار منطبق با واقعیت‌های روز منطقه است که در واقع مورد توجه و تاکید همه مجامع بین‌المللی قرار گرفت؛ چرا که هر کشوری در دنیا معادلات و تعهدات بین‌المللی را زیر پا بگذارد به طور قطع مورد سرزنش سازمان‌های بین‌المللی قرار می‌گیرد.
به گفته وی، این موضوع درباره طالبان هم صادق است، چرا که سال‌های سال است این معاهده را چه در دورانی که طالبان حاکم هستند و چه پیش از آن اجرایی نکرده‌اند و هر بار به بهانه‌ای این مسئله را بررسی نمی‌کنند.
مالکی با اشاره به اینکه شرایط منطقه بسیار بحرانی است و طبق گزارش وزارت نیرو و وزارت خارجه در کمیسیون امنیت ملی باعث شد موضوع حاکمیتی شود ادامه داد: اگر موضوع حقابه هیرمند اجرا نشود تا سه ماه دیگر این خطه به شدت دچار چالش خواهد شد و هیچ راهی برای تأمین آب شرب وجود ندارد. وی با بیان اینکه کشاورزی این منطقه سال‌های سال است از بین رفته و آب شرب هم که اینچنین وضعیت خطرناکی دارد افزود: طرح انتقال آب از دریای عمان نیز در دستور کار است اما چندین سال طول می‌کشد تا عملیاتی شود و به این سال‌ها نمی‌رسد.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم گفت: بحثی که در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مطرح شد این بود که قرار شد این موضوع در دایره حاکمیتی مطرح شود که در نهایت رئیس جمهور به‌عنوان رئیس شورای امنیت ملی کشور این هشدار را اعلام کرد.
وی درباره بیانیه صادره طالبان پس از هشدار رئیس‌جمهور ایران اظهار کرد: بیانیه طالبان سیاسی بود اما پاسخ وزارت امور خارجه ایران نیز متناسب با هشدار رئیس جمهور نبود. این دو پاسخ‌ها نمی‌توانند تأمین کننده نگرانی و دغدغه‌ای که مردم دارند، باشد.
مالکی تاکید کرد: انتظار ما این است که پس از این هشدار، طالبان صادقان برخورد کرده و مسیرهایی که آب ورودی به ایران را منحرف کرده از بین ببرد. این هم که می‌گویند آبی وجود ندارد صحیح نیست چرا که چندی قبل آب را در گریز دره رها کردند.
وی تصریح کرد: مدت‌ها است که طرف ایرانی تقاضا کرده است که یک گروه فنی وارد افغانستان شود و موضوع را بررسی کند اما مسئولان آن کشور اجازه نمی‌دهند. آنها حتی اجازه ندادند که رئیس سازمان محیط زیست ایران به منطقه برود.
وی هیرمند و هامون را دو موضوع مهم اما جدای از هم دانست و گفت: مسئله هامون چندجانبه و بین‌المللی است و بخشی از این تالاب در خاک افغانستان است. بنابراین باید سازمان‌های بین‌المللی ورود پیدا کنند تا تالابی را که می‌تواند اشتغالزایی زیادی داشته باشد احیا کنند.
نماینده مردم زاهدان و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم گفت: امروز سازمان محیط زیست برای هامون و وزارت نیرو برای هیرمند در حال اقدام و رایزنی است اما طالبان به هیچکدام اجازه نداده کارشان را پیش ببرند. این موضوع مشخص می‌کند مشکلات در طرف مقابل است و ایران باید از ابزارهایی که دارد برای وادار کردن طالبان به اقدام عملی استفاده کند.
وی درباره انتشار برخی کلیپ‌های تمسخرآمیز درباره حقابه ایران اظهار کرد: این اقدامات مربوط به ملت افغانستان نیست بلکه کار افرادی است که در اختیار طالبان هستند. این دست تحرکات حرکت‌های درستی نیستند و طالبان باید پاسخ جدی منطبق با واقعیت را اعلام کند.
مالکی با اشاره به اینکه حاکمان افغانستان باید بر اساس قواعد بین‌المللی تمکین کنند، افزود: ایران اسلامی نیز باید از همه ابزارهای دیپلماتیک و تعاملی استفاده کند. این هشدار جدی رئیس شورای عالی امنیت ملی است و ورود دستگاه‌های حاکمیتی نشان از این دارد که طالبان باید تمکین کرده و حقابه‌ای که حق ملت ایران است را رعایت کنند.
بر اساس قرارداد سال ۱۳۵۱ میان دولت وقت ایران و افغانستان قرار بود حقابه تالاب هامون به میزان ۸۵۰ میلیون متر مکعب از رود هیرمند تأمین شود که متأسفانه در چند سال اخیر به علت کم بارشی و سدسازی در بالادست هیرمند آبی به ایران نرسید و هامون خشک شد.
با وجود انعقاد قرارداد حقابه رودخانه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ و هم‌زمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون به مرور کاهش یافت.
نبود دولت قدرتمند در افغانستان، حفر نهرها و رودهای متعدد برای انتقال آب رودخانه، نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند برای کشاورزی در افغانستان در نهایت خشک شدن تالاب هامون به عنوان هفتمین تالاب بین‌المللی جهان را در پی داشت.
این موضوع موجب قطع منبع زندگی و امرار معاش حدود نیم میلیون نفر از مردم ساکن در سیستان، کاهش چشمگیر پرندگان بومی و مهاجر سیستان و سایر وحوش طبیعی، رو به انقراض نهادن گاو سیستانی، تنگدستی و مهاجرت گسترده سیستانی‌ها به مناطق شمالی ایران و زوال روزافزون صنایع دستی در این منطقه شد.
