چاقی و اضافه وزن امروزه به یک معضل بهداشتی و تخریب کننده سلامت تبدیل شده است، در این میان کودکان بیش از سایر افراد در ۲ سال اخیر به دلیل همه گیری شیوع بیماری کرونا و خانه نشینی، عدم تحرک کافی و روی آوردن به استفاده بیشتر از تبلت، موبایل و بازیهای رایانه ای چاق تر شده اند.
هر چند کودکان چاق در جامعه به دلیل این که بامزه هستند، همیشه توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کنند اما همین فرهنگ اشتباه باعث می شود خانواده ها کنترلی روی تغذیه فرزند خود نداشته باشند و حتی وی را به پُرخوری تشویق کنند. در نتیجه فرد در بزرگسالی با مشکلات روحی و جسمی زیادی مواجه می شود.
بر اساس آمارهای مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، اکنون ۷۰ درصد ایرانیان به چاقی و اضافه وزن (۴۷ درصد اضافه وزن و ۲۳ درصد چاقی) مبتلا هستند؛ افزون بر آن، ۴.۵ درصد جمعیت کشور نیز از چاقی مفرط رنج می‌برند.
اکنون اضافه وزن در بیش از ۲۰ درصد از جوانان ایرانی شایع است و رتبه دختران و پسران ۱۹ سال ایرانی در جدول اضافه وزن به ترتیب از ۹۶ و ۱۰۵ به رتبه‌های ۶۸ و ۸۱ رسیده است، همچنین، میزان شیوع اضافه وزن در دختران از ۶ به بیش از ۲۶ درصد و در پسران از سه به ۲۴ درصد افزایش یافته است.
در فهرست رتبه‌بندی جهانی در زمینه چاقی نیز، دختران ۱۹ سال ایرانی با ۴۳ پله سقوط دارای رتبه ۵۵ و پسران با ۳۹ پله سقوط در رتبه ۷۴ هستند.
این آمار و ارقام نشان می‌دهد وضعیت چاقی در میان نوجوانان ایران در چهار دهه گذشته، بدتر شده است.
به گزارش ایرنا و نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تیرنگ نیستانی متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این زمینه گفت: نداشتن وقت کافی برای خوردن صبحانه و پوشیدن لباس و دیر کردن سرویس مدرسه از عوامل تهوع صبحگاهی در دانش‌آموزان است.
وی با بیان اینکه گاهی کودکان دبستانی در صبحگاه حالت تهوع و دل به هم‌خوردگی دارند، معمولا یکی از عوامل بی‌میلی به خوردن صبحانه استرس است، اظهار داشت: بچه‌های کوچکتر برای رسیدن به‌موقع به مدرسه و سر کلاس هیجان و اضطراب بیشتری نسبت به سایر دوره‌ها دارند و همین اضطراب و تنش می‌تواند مانع از خوردن صبحانه شود.
نیستانی حالت تهوع و بی‌میلی به خوردن صبحانه را یکی از نشانه‌های اضطراب در کودکان دانست و ادامه داد: خانواده‌ها باید توجه داشته باشند که با رفتارهای خود به این اضطراب دامن نزند؛ گاهی پدرو مادرها برای رسیدن به محل کار خود عجله دارند و با شتاب کارهای خود را انجام می‌دهند و وعده صبحانه را در منزل میل نمی‌کنند، خود این موضوع موجب می‌شود که اضطراب در کودکان تشدید شود.
کودکان را صبحانه نخورده راهی مدرسه نکنید
این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی تاکید کرد: کودکان هرگز نباید صبحانه نخورده به مدرسه بروند و دراین‌بین سال اول مقطع دبستانی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر دوره‌ها برخوردار است، مطالعات زیادی نشان داده است که بچه‌هایی که صبحانه نمی‌خوردند، احتمال چاق شدنشان بیشتر از کودکانی است که صبحانه می‌خورند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بابیان اینکه ترکیب صبحانه بسیار مهم است، گفت: اگر پدرو مادر بخواهند صبحانه را محدود به بیسکویت، شیرکاکائو و یا شیرهای طعم دار کنند، مطمئناً مقصود حاصل نمی‌شود،
بخش مهمی از عادات غذایی در سنین کودکی شکل می‌گیرد و تغذیه در دوره کودکی از اهمیت بالایی برخوردار است و تأثیر ویژه‌ای در سنین بالاتر دارد.
احتمال “فربه” ماندن کودکان چاق در بزرگسالی زیاد است
به گفته استاد گروه انستیتو تحقیقات تغذیه دانشگاه کودکان در سنین مدرسه شروع به وزن گیری می‌کنند و جنس بافتی که در این دوران ایجاد می‌شود بسیار مهم است.
نیستانی افزود: اگر بیشترین بافتی که در بدن کودکان از هفت‌سالگی و اولین سال ورود به مدرسه تا دوران بلوغ ایجاد می‌شود، بافت چربی باشد، احتمال چاق شدن و چاق ماندن این کودکان در سنین بزرگسالی بیشتر وجود دارد و در ادامه مشکلات و عوارض چاقی بیشتر گریبان گیر این کودکان خواهد بود.
وی بابیان اینکه باید به عادات و ترکیب غذایی که کودکان مصرف می‌کنند دقت و نظارت کافی داشته باشیم، تاکید کرد: عادات و ترکیب غذا، ذائقه کودکان را از همان سنین ابتدایی بعد از تولد شکل می‌دهد و در گام بعدی باید ماحصل این دو مورد در وزن گیری مطلوب کودک تأثیر داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه درباره اهمیت مصرف میان وعده در کودکان اظهار داشت: مصرف میان وعده در کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است، مصرف مواد غذایی مثل کیک یا بیسکویت به دلیل حجم کم و کالری بالا می‌تواند به ضرر کودکان تمام شود چرا که در ترکیبات این مواد مقادیر زیادی از چربی و قند آزاد وجود دارد که می‌تواند به کودکان آسیب وارد کند. هرچند که در نگاه اول ممکن است این مهم یک‌راه حل سریع به نظر برسد ولی همیشه سریع‌ترین راه بهترین راه نیست.
نیستانی با تاکید بر اینکه عادات غذایی نادرست تا سال ها همراه فرد است، تاکید کرد: فردی که به مواد غذایی ناسالم و روش‌های نادرست تغذیه‌ای عادت کرده، این عادات غذایی را تا بزرگسالی با خود حمل می‌کند.
والدین برای فرزندان محصل خود میان وعده سالم تهیه کنند
متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی دانشگاه تصریح کرد: اگر فاصله بین صبحانه تا نهار نیز زیاد است، نان و پنیر، نان و پنیر و گردو یا سبزی، لقمه‌هایی نظیر کوکو و کتلت‌ها، میوه‌ها، خشکبارها، مغزها مانند گردو، فندق و بادام، برگه‌های میوه، انواع شیر خالص در ردیف تغذیه‌های سالمی است که عموما توسط والدین و بخصوص مادران می‌تواند در کیف مدرسه فرزندان محصل قرار گیرد.
وی با تاکید بر اهمیت سلامت مواد غذایی در بوفه مدارس توضیح داد: استفاده بیش‌ازحد از مواد غذایی حتی در شرایطی که از غذای سالم استفاده می‌شود نکته مهمی است چراکه با غذای سالم هم می‌شود چاق شد، به عبارت ساده‌تر اگر اضافه دریافت کالری رخ دهد چاقی و اضافه‌وزن نیز ایجاد می‌شود.
نیستانی گفت: مسئله غذای سالم با تغذیه سالم متفاوت است، فرد می‌تواند غذای سالم مصرف کند ولی تغذیه سالمی نداشته باشد. اگر کودکی از جاده تندرستی و مسیر وزن گیری خود خارج شد و یا بافت چربی بیش‌ازحد در کودک ایجاد شد قبل از اینکه این موضوع تبدیل معضل شود باید پیگیری و بررسی شود.
نیستانی مصرف منبع پروتئینی غنی مثل پنیر، تخم‌مرغ، عدسی، حلیم و مجموعاً مصرف پروتئین را برای صبحانه کودکان توصیه کرد و گفت: پروتئین‌ها منابع غنی هستند که در یادگیری بهتر و افزایش تمرکز کودکان نقش مؤثر دارند.
