فصل تابستان از راه رسیده و گرمای هوا روزهای طاقت فرسایی را به دنبال خواهد داشت؛ روزهایی که میل به وسائل خنک کننده و مواد غذایی سرد، بسیار زیاد شده و مردم در هر کوی و برزن و محلی سعی دارند تن گرما زده و حرارت دیده خود را با ماده غذایی خنکی آرام کنند.
باید بدانیم گرمای هوا شدت تعریق بدن را افزایش داده و سطح آب بدن کاهش پیدا می‌کند. نتیجه این کاهش بیحالی، ضعف و در موارد شدید و حادتر به کما رفتن فرد است. برای جلوگیری از بروز گرمازدگی رعایت نکاتی ساده اما کاربردی می‌تواند از بروز گرمازدگی و تبعات منفی آن جلوگیری کند.
در کشورمان نه تنها به خاطر تنوع فرهنگی غذاهای متنوع بسیاری داریم؛ بلکه نوشیدنی‌های متنوع و دلچسبی هم داریم که خیلی از آنها قدمتی دیرینه دارند و ما را یاد خانه مادربزرگ و دورهمی‌های خانوادگی می‌اندازند.
حتی در روزگاران قدیم به قدری این مساله پررنگ بوده که مکان‌هایی به اسم شربت‌خانه ساخته بودند و در آن انواع نوشیدنی‌ها اعم از شربت‌ها و دمنوش‌ها را سرو می‌کردند.
اغلب نوشیدنی‌های اصیل ایرانی متشکل از عصاره‌های گیاهی هستند و خواص بسیاری برای سلامتی دارند. شما با توجه به ذائقه خود می‌توانید این نوشیدنی‌ها را به راحتی در خانه درست کنید و در کنار خانواده از نوشیدن‌شان لذت ببرید.
برای خنک شدن در روزهای گرم تابستان با محبوب‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی و طرز تهیه و خواص آنها آشنا شوید.
شربت سکنجبین
شربت سکنجبین یکی از قدیمی‌ترین و لذیذترین نوشیدنی‌های تابستانی است که از ترکیب آب، سرکه، شکر یا عسل و عصاره نعناع درست می‌شود. احتمالا با شنیدن اسم سکنجبین یاد کاهو سکنجبین خوردن در روزهای تابستان و حیاط خانه‌های قدیمی افتادید. شربت سکنجبین را هم می‌شود به صورت شربت و نوشیدنی استفاده کرد هم می‌توان با کاهو خورد که اتفاقا این ترکیب محبوبیت زیادی هم دارد.
شربت سکنجبین طبع گرم دارد و برای رفع تشنگی، تعدیل حرارت بدن، پاکسازی کبد و پاکسازی صفرا بسیار مفید است.
طرز تهیه شربت سکنجبین
برای درست کردن این شربت آب را داخل قابلمه یا هر ظرفی که مدنظرتان است بریزید و روی شعله قرار دهید. شکر یا عسل را به آن اضافه کرده و به خوبی در آب مخلوط و حل کنید. حال عصاره نعناع را اضافه کنید.
در واقع به این منظور باید نعناع‌های تازه را بعد از شستن با نخ به هم ببندید که وقت جوشیدن از هم جدا و در شربت پخش نشوند، سپس در ترکیب آب و شکری که روی گاز می‌جوشد قرار دهید تا عصاره نعناع خارج شود.
اجازه دهید روی حرارت کم شربت به غلظت مورد نظر برسد، شاید دو ساعت طول بکشد. سپس سرکه را اضافه کنید تا در شربت کمی جوش بخورد. در نهایت بگذارید شربت خنک شود و آن را از صافی رد کنید. اگر دوست داشتید کمی خیار رنده شده هم به آن اضافه کنید. شربت را در یخچال بگذارید و هر بار با اضافه کردن مقداری آب به شربت از نوشیدنی خوشمزه خود لذت ببرید.
شربت تخم شربتی
یکی از پرخاصیت‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی تخم شربتی، ناجی روزهای گرم تابستانی است. علاوه بر پراستفاده بودن این شربت در پذیرایی‌ها و مهمانی‌های تابستان، خیلی از افراد در سفره افطار هم حتما تخم شربتی را می‌گذارند؛ چرا که هم پرخاصیت است و هم تشنگی را رفع می‌کند.
البته که خواص این شربت فراتر از رفع عطش و تشنگی است. این دانه‌های سیاه سرشار از فیبر، پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌های ضروری هستند و برای بهره‌مندی از خواص آن توصیه می‌شود که به صورت خام مصرف نشوند و دانه‌ها در آب خیسانده شوند. از جمله خواص تخم شربتی می‌توان به کمک به کاهش وزن، کاهش حرارت بدن، کنترل سطح قند خون، رفع یبوست، درمان سوزش سر دل، تسکین سرفه و کمک به سلامت پوست و مو اشاره کرد.
طرز تهیه شربت تخم شربتی
همان‌طور که گفتیم تخم شربتی زمانی بیشترین خواص را دارد که در آب خیسانده شود و بافتی ژلاتینی پیدا کند. به این منظور هر مقدار از تخم شربتی که مدنظرتان است (مثلا دو قاشق) را به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه در آب گرم بخیسانید تا کاملا پف کنند و آنتی‌اکسیدان‌ها و آنزیم‌های گوارشی مفید آنها آزاد شود.
در یک قابلمه آب و شکر را بریزید و روی شعله بگذارید تا شکر کاملا حل شود. به غلظت مورد نظر که رسید زیر گاز را خاموش کنید تا خنک شود؛ سپس تخم شربتی، زعفران دم‌کرده و مقداری آب لیموترش را هم به آن اضافه کنید.
شربت بهار نارنج
شربت بهار نارنج را می‌توان به جرات بهترین نوشیدنی سنتی ایرانی دانست. در میان نوشیدنی های اصیل ایرانی عطر خوش شربت بهار نارنج مثل و مانند ندارد و خاصیت آرامش‌بخشی آن هم مثال‌زدنی است. این شربت را هم با عرق بهار نارنج و هم با شکوفه‌های درخت نارنج می‌توان درست کرد.
بهار نارنج با تاثیر بر سیستم عصبی باعث کاهش استرس می‌شود و در درمان بی‌خوابی هم موثر است. همچنین برای رفع میگرن و سردرد از آن استفاده می‌شود. برای تقویت معده، تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت قلب و داشتن پوستی روشن و درخشان نیز نوشیدن این شربت لذیذ پیشنهاد می‌شود.
طرز تهیه شربت بهار نارنج
برای درست کردن این شربت مقداری شکوفه بهار نارنج را در آب جوش بریزید و اجازه دهید ۲۰ دقیقه بجوشد. سپس آن را از صافی عبور دهید و به میزان دلخواه عسل یا نبات اضافه کنید. بهار نارنج را می‌توانید از عطاری تهیه کنید یا در فصل بهار آن را تازه بچینید یا بخرید. برای درست کردن این شربت می‌توانید از عرق بهار نارنج هم استفاده کنید.
شربت گلاب
استفاده از گلاب در طب سنتی بسیار توصیه شده و از زمان‌های قدیم تا امروز یکی از پرمصرف‌ترین و محبوب‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی شربت گلاب است. شربت گلاب را هم می‌توانید به تنهایی میل کنید و هم می‌توان آن را با عرقیجات دیگر به صورت ترکیبی نوش جان کرد.
گلاب حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است و می‌توان از آن برای آرامش سیستم اعصاب مرکزی استفاده کرد. همچنین گلاب با وجود خواص ضدالتهابی برای پوست هم بسیار مفید است و به عنوان محصول ضدپیری شناخته می‌شود. سرعت بخشیدن به بهبود زخم‌ها، بهبود عملکرد مغز و درمان سردرد و درمان یبوست از دیگر خواص گلاب است.
طرز تهیه شربت گلاب
برای درست کردن یک شربت گلاب مجلسی و خوشمزه ابتدا مقدار مناسب آب را در ظرفی بریزید و روی اجاق بگذارید تا جوش بیاید؛ سپس شعله را کم کنید، زعفران سابیده‌شده را به آب اضافه کرده، درب ظرف را بگذارید و ۲۰ دقیقه صبر کنید تا زعفران دم بکشد و رنگ بیندازد.
حالا شکر و گلاب را هم به آن اضافه کنید و مداوم هم بزنید تا شکر حل شود. بعد از این که شکر حل شد شعله را کمی زیاد کنید تا شربت به غلظت مناسب برسد. ۱۰ دقیقه زمان بدهید کافیست. در این حین کف‌های روی شربت را بگیرید تا رنگش کدر نشود.بعد از این که شربت خنک شد آن را داخل یخچال بگذارید.
شربت زعفران
این شربت خوش‌طعم و عطر یکی از نوشیدنی‌های اصیل ایرانی و در نشاط‌آوری زبانزد است. زعفران سرشار از انواع مواد معدنی، ویتامین‌های A، C، E و ویتامین‌های گروه B است و خواص درمانی زیادی دارد. مصرف شربت زعفران به کسانی که مدام دچار استرس و اضطراب می‌شوند توصیه می‌شود؛ چرا که خواص ضدافسردگی دارد.
شربت زعفران همچنین برای تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت قلب، کاهش خطر ابتلا به دیابت، جلوگیری از کم‌خونی، تقویت استخوان‌ها و کاهش نفخ شکم و درمان یبوست بسیار مفید است.
طرز تهیه شربت زعفران مجلسی
مقدار مورد نظر از زعفران سابیده‌شده را داخل آب جوش بریزید تا حل شود و رنگ بیندازد. از طرف دیگر شکر، آب و تکه‌های یخ را داخل مخلوط‌کن بریزید تا یخ‌ها خرد شود و مواد ترکیب شوند. بعد از آن هر کدام از عرق‌های گیاهی که دوست دارید مانند گلاب یا عرق هل را به همراه زعفران داخل مخلوط‌کن بریزید و دوباره با هم مخلوط کنید. شربت شما آماده است.
شربت آبلیمو
شربت آبلیمو که یکی از نوشیدنی‌های اصیل ایرانی است؛ البته از آن‌جایی که سرشار از ویتامین C است و ویتامین C هم دشمن کروناست؛ این روزها نیز از نوشیدن شربت آبلیمو غافل نشوید.
شربت آبلیمو آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی است و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. لیمو حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C، پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم و فیبر است و فرآیند هضم را بهبود می‌بخشد. جوانسازی پوست و کاهش چین و چروک، کمک به کاهش وزن، کاهش التهاب و کاهش عفونت‌های ویروسی از دیگر فواید شربت آبلیموست.
طرز تهیه شربت آبلیمو
برای درست کردن شربت آبلیمو نصف لیوان آبلیمو، یک لیوان شکر (یا اگر دوست داشتید مقدار دلخواه عسل به جای شکر) و یک‌چهارم لیوان گلاب را با هم مخلوط کنید. سه یا چهار لیوان آب ؛ بستگی به این که می‌خواهید چقدر شربت شیرین باشد را به آن اضافه کنید تا شربت آماده شود. اگر دوست داشتید شربت آبلیموی شما زعفرانی و مجلسی شود می‌توانید کمی هم زعفران دم‌کشیده به آن اضافه کنید.
شربت بیدمشک
از گیاه بیدمشک، عرق بیدمشک به دست می‌آید که ضمن خوش‌عطر بودن بسیار پرخاصیت است و می‌توان با آن یکی از لذیذترین نوشیدنی های اصیل ایرانی را درست کرد. شربت بیدمشک به عنوان یکی از نوشیدنی‌های سنتی و محبوب شیراز هم معرفی می‌شود.
بیدمشک دستگاه گوارش را تقویت کرده و اشتها را زیاد می‌کند. همچنین طب سنتی بیدمشک را درمانی برای اسهال می‌داند. مصرف عرق این گیاه به افرادی که دارای قند خون بالا هستند نیز توصیه می‌شود؛ البته بدون شکر و هر گونه ماده شیرین‌کننده. از دیگر خواص شربت بیدمشک می‌توان به تقویت قلب، آرامش‌بخش اعصاب، تسکین سردرد و پاکسازی کیسه صفرا اشاره کرد.
طرز تهیه شربت بیدمشک
آب را داخل قابلمه ریخته و روی اجاق گاز بگذارید تا بجوشد. وقتی آب جوش آمد شکر را به آن اضافه کنید تا شکر در آب حل شود. بعد از این که مخلوط آب و شکر را از روی شعله برداشتید و سرد شد، به میزان دلخواه عرق بیدمشک به آن اضافه کنید؛ برای این که شربت خوشمزه‌تر و خوش‌عطرتر شود در آخر اگر دوست داشتید مقداری گلاب و زعفران دم‌کرده هم به آن اضافه کنید.
شربت خاکشیر
شربت خاکشیر یکی از معروف ترین شربت‌های خانگی است که به راحتی و با مواد مختلف می‌توانیم تهیه کنیم و همراه با وعده‌های غذایی به جای انواع نوشیدنی‌های مضر سرو کنید و از خوردن آن لذت ببرید. شربت خاکشیر یکی از شربت‌هایی که است از گرمازدگی فصل تابستان جلوگیری می‌کند.
برای تهیه شربت خاکشیر بعد از اینکه خاکشیر را تمیز کردید، داخل پارچی بریزید و روی آن آب بریزید و بعد شکر را به آن اضافه کنید؛ اجازه بدهید شکر مدتی بماند و بعد آن را هم بزنید. تا شکر حل شود، زمانی که حل شد گلاب و در صورت تمایل مقداری آب لیمو ترش به آن اضافه کنید و تعدادی یخ داخل آن بریزید. شیرینی و ترشی شربت خاکشیر به ذائقه شما بستگی دارد.
