در ابتدای فصل پاییز قرار داریم و با سرد شدن هوا ، بازار ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا داغ می‌شود. البته امسال با توجه به شیوع کرونا، شرایط ابتلا به این سه بیماری ویروسی متفاوت تر از سال‌های گذشته است و ضرورت و توجه به مراقبت‌های پیشگیرانه از ابتلا به این بیماری‌ها، از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است.
در نتیجه، شناخت وجوه تشابه و افتراق این سه بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه اگر علائم و نشانه‌های بالینی این بیماری‌ها را به خوبی بدانیم، در صورت ابتلا به این بیماری‌ها بهتر می‌توانیم روند درمان را دنبال و پیگیری کنیم و پیامدهای جسمی آنها را کاهش دهیم.
سرماخوردگی چیست؟
در واقع به علت آنکه بیش از ۲۰۰ ویروس مختلف ممکن است سرماخوردگى ایجاد کنند، علائم سرماخوردگى بسیار متفاوت است. رینو ویروس‌ها شایع ترین علت شناخته شده سرماخوردگى هستند.
ویروس سرماخوردگى از راه دهان یا بینى وارد بدن مى شود، اما ممکن است خود شما هم در این انتقال «دست» داشته باشید؛اگرچه سرماخوردگى از طریق عطسه و سرفه مى‌تواند منتقل شود، اغلب تماس دست با دست با شخصى که سرماخورده است یا استفاده از وسایل مشترک مثلاً حوله، تلفن و… باعث انتقال بیمارى مى‌شود؛ به طوری که بعد از این تماس هنگامى که دست آلوده شده تان را به چشم ها یا بینى تان مى زنید ویروس وارد بدن مى شود.
هر فرد بزرگسالى احتمال دارد ۲ تا ۴ بار در سال به سرماخوردگى مبتلا شود. کودکان به خصوص در سنین پیش از مدرسه بین ۵ تا ۹ بار سالانه سرما مى‌خورند.
عطسه کردن، آبریزش از چشم، سرفه، تب ملایم و خستگى خفیف از جمله علائم بیماری سرماخوردگی است
*علائم و نشانه‌ها
شروع علائم سرماخوردگى یک تا سه روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرماخوردگى است. اولین علامت عمده آبریزش از بینى است. همچنین ممکن است در ابتداى دوره عفونت دچار خارش یا درد گلو، احتقان و گرفتگى بینى، کمى بدن درد یا سردرد خفیف شوید، در ادامه سیر بیمارى ترشحات بینى تان غلیظ تر و زرد رنگ تر مى‌شود. عطسه کردن، آبریزش از چشم، سرفه، تب ملایم و خستگى خفیف از جمله علائم بیماری سرماخوردگی است.
*آنفلوآنزا
آنفلوآنزا شایعترین بیماری ویروسی فصل سرما است که دستگاه تنفسی را درگیـر می‌کند و شدیدا مسری است. مدت زمان شروع علائم آنفلوآنزا از زمان وارد شدن ویروس به بدن ۴۸-۲۴ ساعت است.
روش انتشار ویروس آنفلوآنزا: ویروس‌های آنفلوانزا موجود در قطرات تنفسی از طریق سرفه و عطسه منتشر می‌شوند.
در اغلب موارد این انتشار از فرد به فرد و معمولا از طریق تماس دست با آنچه که به ویروس آنفلوآنزا آلوده شده است و سپس تماس دست آلوده با دهان و بینی فرد منتقل می‌شود.
بالا بودن درجه حرارت بدن از علائم بیماری آنفلوآنزا است. بالا بودن درجه حرارت بدن ( درجه حرارت بدن به مدت بیش از دو روز بیشتراز ۳۷٫۸ درجه سانتی گراد باشد، ابتلا به درد ناگهانی یا ترشح از یک یا دو گوش، احساس درد در گوش خود و ادامه آن به مدت بیش از چند روز، آبریزش و گرفتگی بینی بیش از ۱۰ روز، سرفه همراه با خلط غلیظ و بدبوی زرد و سبز رنگ گلودرد بیش از ۴۸ ساعت به هنگام بلع غذا از جمله نشانه هاست.
همچنین تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه که ممکن است (با خلط همراه باشد) گلودرد، خشونت صدا، استفراغ، گلودرد خارش بدن و کوفتگی از علایم شایع بیماری هستند.
تفاوت آنفلوآنزا و سرماخوردگی:
سرماخوردگی و آنفلوآنزا علایم مشابهی دارند، با این تفاوت که سرماخوردگی معمولا خفیف‌تر است و ممکن است بدون تب و یا با تب پایین باشد اما آنفلوآنزا بطور ناگهانی شروع می‌شود و با تب بالا همراه است.
همچنین مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا آنفلوآنزا بهبود یابد، اما این مدت در سرماخوردگی کوتاهتر است. آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی دیده می‌شود.
همچنین کودکان به علت سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند؛ چون این بیماری واگیر دار است در مکان‌های عمومی امکان انتقال بیماری آنفلوآنزا زیاد است.
بیماری‌هایی چون قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری و کهنسالی امکان مبتلا شدن افراد به آنفلوآنزا را افزایش می‌دهند.
*کرونا
به دلیل قرار گرفتن در فصل پاندمی کووید ۱۹، تفکیک کرونا از دیگر بیماری‌های ویروسی اهمیت زیادی دارد؛ چراکه کرونا دو فاز التهابی و ویروسی داشته که فاز ویروسی می‌تواند در برخی افراد دارای بیماری زمینه‌ای و دیگر افراد آسیب پذیر مشکلات عدیده و جدی ایجاد کند.
کرونا یک بیماری تک علامتی نبوده که با تشخیص سریع همراه باشد؛ بنابراین با توجه به تشخیص پزشک و براساس شرایط بالینی بیمار، تست‌های تشخیصی بیشتری در این فصل انجام می‌شود.
البته ممکن است در فصل پاییز تعداد تست‌های PCR منفی بیشتری دیده شود، چراکه افراد با علایم مشابه کرونا مراجعه کرده ولی بعد از تست، مشخص می‌شود که کرونا نبوده و با سایر ویروس‌های تنفسی درگیر شده است.
مسعود مردانی استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس در پاسخ به این پرسش که «کرونا، آنفلوآنزا و سرماخوردگی» چه تشابهی دارند؟، اظهار داشت: با شروع فصل سرد سال بروز عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی مثل کرونا آنفلوآنزا و سرماخوردگی زیاد تر از حد معمول مشاهده می‌شود.
وی ادامه داد: خیلی از افراد با توجه به پاندمی کرونا این طور فکر می‌کنند که وقتی دچار علائم عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی شدند از کجا تشخیص دهند کدام بیماری است.چون ممکن است درمان‌های آنها متفاوت باشد.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: بیماری سرماخوردگی در طول قرون و اعصار وجود داشته و اکنون نیز وجود دارد و هیچ کس نمی‌تواندادعا کند در طول عمر خود دچار نشده و یکی از شایع ترین بیماری‌های عفونی است که در فصل پاییز و زمستان سرد سال بروز می‌کند.
مردانی متذکر شد: مهمترین علامت بیماری سرماخوردگی معمولا با تب مختصر، آبریزش، عطسه و گرفتگی بینی است که این عطسه و آبریزش عطسه پشت سر هم ایجاد کند. بیماری سختی نیست و بسیاری افراد ممکن است دچار شوند اما در محل کار خود نیز حاضر شوند.
وی تصریح کرد: به طوری که غیبت از کار در سرماخوردگی به اندازه دو بیماری دیگر اتفاق نمی‌افتد. بیماری آنفلوآنزا در دو سه سال پیش در پاییز و زمستان مواردی را تجربه کردیم. شروع ناگهانی تب آن هم تب بسیار بالا و معمولا فرد حتی ساعت و دقیقه آن را به یاد دارد؛ مثلا می گوید«جایی رفتم و مثلا خربزه خوردم و بعد دچار تب شدم».
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: این تب معمولا گاهی به بیش از ۴۰ درجه می‌رسد و همراه آن، درد بدن و کوفتگی عضلانی وجود دارد؛ پس شروع ناگهانی تب، همراه با بدن درد یکی از نشانه‌های مشخص آنفلوآنزاست.
مردانی خاطرنشان کرد: بین این دو بیماری، کرونا را داریم که اکنون مهمان ناخوانده کره خاکی شده است. همپوشانی علائم این بیماری با آنفلوآنزا و سرماخوردگی زیاد است؛ مثلا همه می‌توانند تب داشته باشند و یا تنگی نفس و درد قفسه سینه سرفه یا خلط داشته باشند، اما چیزهایی وجود دارد که کرونا را متمایز می‌کند.
وی یادآور شد: شروع بیماری کروناست که تدریجی است. آنفلوآنزا معمولا بین ۵ تا ۷ روز دوره‌اش تمام می‌شود اما در کرونا گاهی دو تا سه هفته بیمار گرفتار است و دوره آن طولانی تر است. دوره بیماری کرونا طولانی تر، شروع آن تدریجی و تب آن نیز تا ۴۰ درجه بالا می‌رود و بین ۳۸ تا ۳۹ درجه است.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه کرونا بدن درد، سرماخوردگی و یکسری علائم دارد و عمده آنها علائم گوارشی است که مهمترین علائم گوارشی آن بی اشتهایی است، گفت: اگر بیمار با علائم دستگاه تنفسی فوقانی مراجعه کرد و بی اشتهایی مفرد داشت، باید فکر کنیم دچار کرونا شده است.
مردانی خاطرنشان کرد: درد در ناحیه معده ، اسهال تهوع و استفراغ از نشانه‌های دیگر کروناست. اگر فردی علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی را داشت و یکی دو روز بعد متوجه شد حس بویایی و چشایی‌اش دچار مشکل شده این بیماری کروناست؛ نه آنفلوآنزا و سرماخوردگی.
وی اضافه کرد: بنابراین با این نشانه‌ها بسیاری افراد می‌توانند حدس بزنند آنفلوآنزا، کرونا یا سرماخوردگی شدند. نکته بسیار مهم در خصوص بیماری کرونا این است که باید از بیمار کرونایی بپرسیم که آیا خودش یا یکی از اعضای خانواده اش یا اگر کارمند است و یکی از همکاران او در طول یکی دو هفته اخیر کرونا گرفته یا خیر.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ابراز داشت: همچنین اگر شما طی یکی دو هفته اخیر به مسافرت رفته باشید، این بیماری شما کروناست؛ چون وجود فرد مبتلا به کرونا یکی از عوامل اصلی انتقال ویروس کرونا در خانواده ها محسوب می‌شود.
مردانی گفت: اگر سابقه ای وجود داشت، باید به کرونا شک کنیم؛ اما علائم این سه بیماری معمولا همپوشانی دارد و بسیاری از افراد با علائم سرفه، تنگی نفس ، تب مراجعه می‌کنند.
وی افزود: باید بگوییم آنچه استاندارد طلایی تشخیص صدرصد این بیماری‌ها محسوب می‌شود روش‌های مولکولی هستند که خوشبختانه در ایران برای کرونا و هم آنفلوآنزا می‌توانیم با روش‌های مولکولی تشخیص بیماری را بدهیم اما متاسفانه این تستها کمی گران قیمت هستند و نمی‌توانیم برای همه بیماران انجام دهیم.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: طبیب با یک معاینه فیزیکی ساده و نیز امکانات تشخصیصی ساده می‌تواند حتی حدس بزند که کدام یک از این سه بیماری است و درمان لازم را ارائه دهد.
مردانی در خصوص «ماندگاری علائم کرونا»، بیان داشت: در خصوص ماندگاری علائم کرونا معمولا حداقل تا دو هفته است. گاهی در موارد بستری در بیمارستان از دو هفته بیشتر شده تا سه یا چهار هفته می‌شود؛ در صورتی که در آنفلوآنزا اگر ۵ تا ۷ روز بیماری خاتمه پیدا می‌کند و در سرماخوردگی سه تا ۵ روزه بیماری خوب می‌شود. پس کوتاهترین در سرماخوردگی و طولانی ترین در کروناست.
ویبا اشاره به شیوع گسترده بیماری‌های تنفسی و ایجاد ابتلاهای زیاد در فصول سرد سال و در کنار آن فرسودگی و خستگی کادر درمان به دنبال هفت ماه خدمت شبانه‌روزی در دوره کرونا، به شهروندان توصیه کرد: مصرف مایعات فراوان، استفاده از میوه‌ها و سبزیجات، رعایت آداب تنفسی، استفاده از ماسک، رعایت فاصله فیزیکی و رعایت موارد بهداشتی از انتشار این بیماری‌ها جلوگیری می‌کند و حتی ممکن است باعث شود فصل آنفلوآنزای سبکی را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کنیم.
باید به این موضع مهم توجه کنیم که با توجه به در پیش بودن فصل سرد سال و حرکت به سمت زمستان و درگیری و ارتباط مردم یا یکدیگر، امکان ابتلا زیاد خواهد شد؛ لذا دانستن علائم سرماخوردگی،آنفلوآنزا و کرونا شایسته توجه و دقت است تا بتوانیم راه حل درمان را سریع تر بیابیم و ادامه دهیم.
